Thực Hành Tiếng Việt: Con người đã làm gì với tự nhiên?

Con người đã làm gì với tự nhiên?

Tự nhiên là cái nôi của sự sống, là người mẹ bao dung nuôi dưỡng mọi loài trên Trái Đất. Từ thuở sơ khai, con người đã hòa mình vào thiên nhiên, dựa vào rừng để lấy gỗ, nhờ sông để lấy nước, nhờ đất đai để canh tác, nhờ bầu khí quyển để hít thở và tồn tại. Nhưng trớ trêu thay, khi khoa học – kỹ thuật phát triển, con người không chỉ biết khai thác mà còn bắt đầu “bóc lột” thiên nhiên đến kiệt quệ. Câu hỏi “Con người đã làm gì với tự nhiên?” không chỉ là một sự truy vấn mang tính đạo đức, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho thực tại đầy đáng lo ngại hôm nay.

Trước hết, con người đã khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát. Những cánh rừng nguyên sinh bị chặt trụi để lấy gỗ và mở rộng đất canh tác, dẫn tới xói mòn đất, mất cân bằng sinh thái. Nguồn khoáng sản bị đào bới liên tục, nhiều nơi biến thành những hố sâu, đồi trọc, hoang mạc. Dòng sông – mạch máu của sự sống – bị chặn dòng, bị hút cạn hoặc bị ô nhiễm nặng nề vì nước thải công nghiệp. Không ít biển, hồ nay đã trở thành “bãi rác khổng lồ” của nhân loại. Chúng ta tưởng rằng thiên nhiên là kho vô tận, nhưng thực tế tài nguyên là hữu hạn, và nhiều nguồn lực đã ở mức báo động đỏ.

Không chỉ dừng lại ở việc khai thác, con người còn tàn phá môi trường một cách nghiêm trọng. Khí thải từ các nhà máy, phương tiện giao thông và hoạt động sản xuất làm bầu không khí ngột ngạt, khiến biến đổi khí hậu diễn ra nhanh hơn. Nhiệt độ toàn cầu tăng, băng tan, mực nước biển dâng, thiên tai ngày một khốc liệt. Ô nhiễm nhựa đã len lỏi từ đại dương vào cả chuỗi thức ăn, thậm chí có trong cơ thể con người. Sự tàn phá ấy không chỉ giết chết các loài sinh vật khác mà còn đe dọa trực tiếp đến chính sự tồn tại của loài người.

Tuy nhiên, công bằng mà nói, con người cũng đã có những nỗ lực đáng ghi nhận để khắc phục hậu quả và bảo vệ tự nhiên. Nhiều quốc gia đã ban hành luật bảo vệ môi trường, trồng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học. Các chiến dịch như “Ngày Trái Đất”, “Giờ Trái Đất” hay “Nói không với túi nylon” đã tạo nên làn sóng hành động mạnh mẽ trong cộng đồng. Nhưng nếu so với những gì chúng ta đã gây ra, những nỗ lực ấy vẫn chưa đủ. Bởi lẽ, tốc độ hủy hoại môi trường vẫn nhanh hơn rất nhiều so với tốc độ khôi phục nó.

Nguyên nhân sâu xa của thực trạng này nằm ở lòng tham và sự vô trách nhiệm của một bộ phận con người. Vì lợi nhuận trước mắt, họ sẵn sàng tàn phá rừng, xả thải ra sông biển, săn bắt tận diệt các loài quý hiếm. Một nguyên nhân khác là sự thiếu hiểu biết hoặc thờ ơ của nhiều người đối với môi trường. Nhiều người nghĩ rằng thiên nhiên bao la và sẽ luôn tồn tại, nhưng quên mất rằng môi trường cũng có giới hạn chịu đựng của nó.

Để trả lời cho câu hỏi “Con người đã làm gì với tự nhiên?”, chúng ta không thể chỉ dừng lại ở việc chỉ ra sai lầm, mà quan trọng hơn là phải thay đổi. Mỗi cá nhân cần có ý thức bảo vệ môi trường từ những hành động nhỏ: trồng cây xanh, tiết kiệm điện nước, hạn chế rác thải nhựa, tái chế, sử dụng năng lượng sạch. Các chính phủ cần siết chặt quản lý, xử phạt nghiêm hành vi gây ô nhiễm, đồng thời đầu tư vào khoa học công nghệ thân thiện với môi trường. Trường học và truyền thông phải tích cực giáo dục thế hệ trẻ về ý thức sống xanh, sống bền vững.

Nếu tiếp tục vô tâm, con người sẽ nhận lại sự “phẫn nộ” từ thiên nhiên – dưới dạng bão tố, hạn hán, lũ lụt, dịch bệnh… Lúc ấy, chúng ta sẽ hiểu rằng thiên nhiên không cần con người để tồn tại, nhưng con người thì không thể sống nếu thiếu thiên nhiên. Mỗi hành động bảo vệ môi trường hôm nay không chỉ là nghĩa vụ với Trái Đất, mà còn là trách nhiệm với chính tương lai của mình.

Nhìn lại, câu hỏi “Con người đã làm gì với tự nhiên?” thực chất là một tấm gương phản chiếu lối sống và cách đối xử của chúng ta với hành tinh này. Câu trả lời tùy thuộc vào sự lựa chọn của từng cá nhân và toàn xã hội: tiếp tục tàn phá để rồi hối hận, hay thay đổi để sống hài hòa và bền vững cùng thiên nhiên. Sự lựa chọn ấy không thể chờ đợi, bởi Trái Đất – ngôi nhà duy nhất của chúng ta – đang cần được cứu ngay từ hôm nay.

Thực Hành Tiếng Việt: Con người đã làm gì với tự nhiên? Chương trình Ngữ văn 9, tập 1

Soạn bài: Thiên Di