Tự tình II - Hồ Xuân Hương
Tự tình II - Hồ Xuân Hương
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn,
Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám.
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
Thơ Hồ Xuân Huơng, NXB Văn học, Hà Nội, 1987.
Giới thiệu tác giả và hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tự tình II – Hồ Xuân Hương
Hồ Xuân Hương (1772? – 1822?) là một hiện tượng độc đáo của văn học trung đại Việt Nam. Bà nổi bật không chỉ bởi là một trong số rất ít nữ sĩ để lại dấu ấn sâu đậm trong thơ ca cổ, mà còn bởi phong cách sáng tác đầy cá tính, được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”. Thơ của Hồ Xuân Hương vừa gần gũi, dân dã, vừa bác học, tinh tế; vừa mang âm hưởng trữ tình ngọt ngào, vừa đậm chất trào phúng châm biếm. Bằng ngôn ngữ táo bạo, mạnh mẽ và giọng điệu giàu sức biểu cảm, bà đã khẳng định tiếng nói cá nhân đầy bản lĩnh của người phụ nữ trong một xã hội phong kiến vốn coi nhẹ thân phận nữ nhi.
Một trong những mạch cảm hứng quan trọng trong sáng tác của Hồ Xuân Hương là tiếng nói phản ánh bi kịch tình duyên và nỗi cô đơn của chính bản thân bà cũng như nhiều phụ nữ đương thời. Điều đó thể hiện rõ nét trong chùm thơ Tự tình (gồm ba bài). Trong đó, Tự tình II được xem là tác phẩm tiêu biểu và giàu sức gợi nhất.
Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt: khi Hồ Xuân Hương phải sống cảnh duyên phận ngang trái, tình yêu không trọn vẹn, hạnh phúc gia đình không tròn đầy. Giữa đêm khuya tĩnh lặng, tiếng trống canh dồn dập như thúc giục, như nhắc nhở về sự trôi chảy của thời gian, làm bật lên nỗi buồn “trơ cái hồng nhan với nước non”. Từ men rượu không thể làm vơi sầu, đến ánh trăng khuyết gợi sự bất toàn, cho tới những hình ảnh rêu đá mang sức sống mãnh liệt nhưng ngang ngạnh… tất cả đã trở thành những ẩn dụ giàu sức biểu đạt, khắc họa tâm trạng phẫn uất, vừa bế tắc vừa khao khát, vừa cô đơn vừa bùng nổ của nữ sĩ.
Chính hoàn cảnh riêng nhiều ngang trái ấy đã làm cho Tự tình II mang một giọng thơ đặc biệt: vừa chua xót, vừa oán hận, lại vừa thể hiện bản lĩnh kiêu hãnh và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ. Đây không chỉ là tiếng lòng riêng của Hồ Xuân Hương, mà còn là tiếng nói đại diện cho bao kiếp hồng nhan trong xã hội phong kiến, những người phải chịu cảnh lẻ loi, bất hạnh nhưng vẫn nuôi dưỡng khát vọng yêu thương và được sống đúng nghĩa.
Tự tình II - Hồ Xuân Hương. Chương trình Ngữ văn lớp 10

Nhận xét
Đăng nhận xét