Bài thuyết minh về Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Bài thuyết minh về Văn Miếu – Quốc Tử Giám
1. Giới Thiệu
Trong dòng chảy lịch sử ngàn năm của dân tộc, nhiều công trình kiến trúc, văn hóa đã được hình thành và trở thành biểu tượng thiêng liêng của đất nước. Nếu như Thăng Long – Hà Nội là trái tim của Việt Nam thì Văn Miếu – Quốc Tử Giám chính là một viên ngọc quý trong trái tim ấy. Đây không chỉ là quần thể di tích cổ kính bậc nhất mà còn là trung tâm văn hóa – giáo dục tiêu biểu, gắn liền với truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân tộc ta.
2. Nguồn gốc và lịch sử hình thành
Văn Miếu được xây dựng vào năm 1070 dưới triều vua Lý Thánh Tông. Ban đầu, nơi đây được lập để thờ Khổng Tử, Chu Công, Tứ phối và các bậc hiền triết Nho gia. Sáu năm sau, vào năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho thành lập Quốc Tử Giám – trường đại học đầu tiên của nước ta – ngay bên cạnh Văn Miếu. Đây là nơi đào tạo nhân tài cho đất nước, ban đầu chỉ dành cho con vua, con quan, sau mở rộng cho cả con em nhà thường dân có tài năng.
Trải qua nhiều triều đại, Văn Miếu – Quốc Tử Giám được tu bổ, mở rộng và trở thành trung tâm giáo dục quốc gia suốt hàng trăm năm. Từ thời Lê sơ, Quốc Tử Giám trở thành nơi tổ chức các kỳ thi lớn, vinh danh những người đỗ đạt, dựng bia đá khắc tên tiến sĩ. Đến triều Nguyễn, mặc dù trường Quốc Tử Giám chuyển vào Huế, nhưng Văn Miếu Thăng Long vẫn được coi là biểu tượng của hiếu học và tinh thần tôn vinh hiền tài.
3. Kiến trúc và không gian di tích
Quần thể Văn Miếu – Quốc Tử Giám có diện tích hơn 54.000 m², được bố cục đối xứng theo trục Bắc – Nam, mang đậm phong cách kiến trúc truyền thống thời Lý – Trần – Lê. Toàn bộ công trình được chia thành nhiều lớp không gian nối tiếp nhau qua các cổng, giống như kết cấu một ngôi đền – trường Nho học điển hình.
-
Cổng Văn Miếu: Đây là cửa chính dẫn vào khu di tích, với kiến trúc hai tầng mái, lợp ngói mũi hài, bên trên có ba chữ “Văn Miếu môn”.
-
Khu vực sân ngoài: Gồm Đại Trung Môn, Khuê Văn Các và hai giếng Thiên Quang. Khuê Văn Các – xây dựng thời Nguyễn – là công trình nổi bật, được xem là biểu tượng của văn hóa Hà Nội. Với kiến trúc gỗ sơn son thếp vàng, mái cong uyển chuyển và tám mái hiên tượng trưng cho tám cánh sao Khuê, công trình toát lên vẻ đẹp thanh nhã, tượng trưng cho trí tuệ và học vấn.
-
Khu vực thứ hai: Có giếng Thiên Quang hình vuông tượng trưng cho đất, bao quanh là dãy bia tiến sĩ đặt trên lưng rùa bằng đá. Hiện nay còn 82 bia tiến sĩ, khắc tên 1306 vị đỗ đạt trong các khoa thi từ 1442 đến 1779. Đây là nguồn tư liệu quý giá, đồng thời thể hiện truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân tộc.
-
Khu vực thứ ba: Là điện Đại Thành – nơi thờ Khổng Tử, Tứ phối và các bậc hiền triết Nho gia. Kiến trúc điện Đại Thành bề thế, uy nghiêm với hệ thống cột gỗ lim to lớn, mái ngói cong vút, thể hiện tinh thần tôn vinh bậc Thánh hiền.
-
Khu vực cuối cùng: Là nhà Thái Học – nơi thờ Chu Văn An, người thầy mẫu mực của Nho học Việt Nam, đồng thời tái hiện không gian học tập, thi cử xưa. Tại đây còn trưng bày nhiều hiện vật liên quan đến lịch sử giáo dục như mực tàu, bút lông, trống sấm, chuông đồng…
Toàn bộ quần thể kiến trúc được bao bọc bởi những hàng cây cổ thụ, những mái ngói rêu phong, mang đến cảm giác trang nghiêm, thanh tịnh và cổ kính.
4. Giá trị lịch sử, văn hóa và giáo dục
Văn Miếu – Quốc Tử Giám mang nhiều giá trị sâu sắc:
-
Về lịch sử: Đây là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong nền giáo dục nước nhà. Các kỳ thi khoa cử tổ chức tại đây đã tuyển chọn ra nhiều nhân tài, góp phần xây dựng và bảo vệ đất nước.
-
Về văn hóa: Văn Miếu là nơi tôn vinh Nho học, thể hiện sự ảnh hưởng của tư tưởng Khổng giáo trong lịch sử Việt Nam. Bia tiến sĩ được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới (Memory of the World) vào năm 2010.
-
Về giáo dục: Nơi đây là biểu tượng của truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo. Đối với học sinh, sinh viên ngày nay, Văn Miếu vẫn là điểm đến quen thuộc mỗi mùa thi cử, như một cách gửi gắm niềm tin, khát vọng học tập.
-
Về du lịch: Hiện nay, Văn Miếu là một trong những điểm du lịch văn hóa nổi tiếng nhất Hà Nội, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Đây cũng là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật, triển lãm, và lễ hội truyền thống.
5. Kết luận
Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính, mà còn là biểu tượng bất diệt của tri thức và truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam. Trải qua hơn 950 năm lịch sử, nơi đây vẫn giữ nguyên giá trị thiêng liêng, trở thành niềm tự hào của Thăng Long – Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung. Đến với Văn Miếu, mỗi người Việt Nam như được sống lại trong bầu không khí của một thời đại tôn sư trọng đạo, hun đúc thêm niềm tin, ý chí học tập và lòng yêu quê hương, đất nước.
Bài thuyết minh về Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Ngữ văn lớp 9, Tập 2
Soạn bài: Thiên Di
Nhận xét
Đăng nhận xét