Phân tích tác phẩm “Sơn Tinh – Thủy Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp, Ngữ Văn Lớp 9, Tập 1

Phân tích tác phẩm “Sơn Tinh – Thủy Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp

Tác phẩm Sơn Tinh – Thủy Tinh của Nguyễn Nhược Pháp là một sáng tạo độc đáo khi nhà thơ dựa trên cốt truyện truyền thuyết quen thuộc để viết lại thành thơ. Nếu truyền thuyết dân gian mang tính khái quát, đậm chất huyền thoại nhằm giải thích hiện tượng thiên nhiên và ca ngợi sức mạnh con người, thì phiên bản thơ của Nguyễn Nhược Pháp lại mang thêm hơi thở trữ tình, dí dỏm, giàu hình ảnh, đồng thời khắc họa nhân vật sinh động như đang hiện diện trước mắt người đọc. Tác phẩm không chỉ tái hiện câu chuyện tình duyên và cuộc tranh tài của hai vị thần, mà còn mở ra một thế giới nghệ thuật đầy màu sắc, vừa lãng mạn vừa hùng tráng.

1. Bức tranh mở đầu – dung nhan Mỵ Nương và sự xuất hiện của hai vị thần

Mở đầu, Nguyễn Nhược Pháp đã vẽ nên khung cảnh “ngày xưa” đậm màu huyền thoại, khi “rừng mây u ám” và “sông núi còn vang um tiếng thần”. Giữa bức tranh ấy là hình ảnh nàng Mỵ Nương – con vua Hùng Vương thứ mười tám – đẹp “xinh như tiên trên trần”, tóc xanh, má hồng, tay ngà, chân nhỏ, miệng thắm như san hô. Sắc đẹp ấy không chỉ khiến “bao nhiêu người làm thơ” mà còn khiến cả các vị thần cũng si mê.

Sơn Tinh và Thủy Tinh xuất hiện mang vẻ đẹp và quyền năng siêu nhiên. Một bên là Sơn Tinh – vị thần núi mạnh mẽ, cưỡi bạch hổ, một bên là Thủy Tinh – vị thần nước uy nghi, cưỡi rồng vàng. Nhà thơ khéo dùng hình ảnh đối lập giữa “trên cạn” và “dưới nước”, giữa “bạch hổ” và “rồng vàng” để nhấn mạnh đặc trưng và sức mạnh riêng của từng vị. Ngay trong lần ra mắt, Thủy Tinh đã phô diễn phép lạ với mưa to gió lớn, sóng nước dữ dội; còn Sơn Tinh nhẹ nhàng nhưng đầy bản lĩnh, chỉ cần vung tay đã làm “núi từng dải… bò chạy mưa”.

Ở đây, Nguyễn Nhược Pháp đã biến câu chuyện kén rể thành một cảnh đối đáp, trình tài thú vị. Hùng Vương, thay vì trực tiếp chọn lựa, lại đặt ra điều kiện “lễ vật thần nào mang đến trước, vui lòng vua gả nàng Mỵ Nương”, tạo bước ngoặt dẫn đến cuộc tranh tài khốc liệt giữa hai thần.

2. Cuộc đua lễ vật – chiến thắng của Sơn Tinh và nỗi hận của Thủy Tinh

Phần tiếp theo mở ra một buổi sáng tuyệt đẹp, mang vẻ lãng mạn cổ tích. Dưới ánh bình minh “má ửng đào phơn phớt”, Sơn Tinh dẫn đoàn voi, ngựa, hươu, nai cùng lễ vật vàng bạc, ngọc ngà tiến đến trước. Cách miêu tả đoàn quân lễ vật của Nguyễn Nhược Pháp vừa rực rỡ, hoành tráng, vừa sống động, khiến người đọc như được chứng kiến một lễ rước dâu thần thoại.

Chi tiết Mỵ Nương rời cung, ngoái nhìn Phong Châu với đôi mắt lệ ngọc cho thấy tâm trạng bịn rịn, vừa hạnh phúc vừa lưu luyến quê hương. Trong khi đó, Thủy Tinh đến muộn, mang theo cả một đoàn tôm cá, cua, sò… và ngọc trai, nhưng chỉ để nhận tin nàng đã theo Sơn Tinh. Từ thất vọng chuyển sang uất hận, Thủy Tinh lập tức dấy binh tấn công.

Nguyễn Nhược Pháp đã đẩy kịch tính lên cao khi mô tả cuộc giao chiến: sóng dữ, sấm sét, cá mập, cá voi, cua tôm cùng lao vào; phía Sơn Tinh là voi, hổ, báo, núi đất trỗi dậy chặn dòng nước. Trận chiến ấy không chỉ tái hiện xung đột truyền thuyết, mà còn gợi hình ảnh cuộc đấu tranh muôn đời của con người với thiên tai, đặc biệt là nạn lũ lụt ở vùng châu thổ.

3. Dư âm truyền thuyết – tình yêu, sức mạnh và ý nghĩa nhân văn

Đoạn kết bài thơ nhắc lại chi tiết “Thủy Tinh năm năm dâng nước bể… cũng bởi thần yêu nên khác thường!”. Lời thơ vừa hài hước, vừa mang chút xót thương. Cuộc chiến không chỉ vì lòng ghen mà còn vì tình yêu sâu nặng dành cho Mỵ Nương. Song ẩn sau câu chuyện vẫn là hình tượng người Việt cổ kiên cường chống chọi với thiên tai, biểu tượng qua nhân vật Sơn Tinh.

Về nghệ thuật, Nguyễn Nhược Pháp đã thành công khi:

  • Kết hợp yếu tố truyền thuyết với ngôn ngữ thơ hiện đại, giàu hình ảnh, nhịp điệu linh hoạt.

  • Khắc họa nhân vật bằng những nét sinh động, cá tính rõ ràng.

  • Tạo ra sự hài hòa giữa chất hùng tráng của trận chiến và chất trữ tình của mối tình Mỵ Nương – Sơn Tinh.

  • Sử dụng nhiều hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ giàu màu sắc, khiến tác phẩm vừa gần gũi vừa lung linh như một bức tranh cổ tích sống động.

Tác phẩm không chỉ đem lại một trải nghiệm thẩm mỹ mới mẻ cho câu chuyện quen thuộc, mà còn giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn giá trị văn hóa, lịch sử của truyền thuyết dân gian. Đó là tình yêu quê hương, niềm tự hào về sức mạnh chinh phục thiên nhiên, và khát vọng sống trong hòa hợp với đất trời.

Phân tích tác phẩm “Sơn Tinh – Thủy Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp, Ngữ văn Lớp 9, Tập 1

Soạn bài: Thiên Di

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985

🧧  BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985 (CHUẨN GIẢI NGHĨA) 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi Sinh năm 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân Sinh năm 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu Sinh năm 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất Sinh năm 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi Sinh năm 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý Sinh năm 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu Sinh năm 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần Sinh năm 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão Sinh năm 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn Sinh năm 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ Sinh năm 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổ...
Xem thêm »

Bảng Tử Vi Số Mệnh từ năm 1955 đến 2000

🧧 BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1990 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổi Bính Ngọ 1966 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) 🐐 Dê 13 Tử Vi Tuổi Đinh Mùi 1967 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) ...
Xem thêm »

Soạn bài “Nỗi buồn chiến tranh” – Bảo Ninh

Hình ảnh
Soạn bài  “Nỗi buồn chiến tranh” – Bảo Ninh I. Mở bài Giới thiệu tác giả và tác phẩm : Bảo Ninh (tên khai sinh Hoàng Ấu Phương, sinh năm 1952, quê Quảng Bình) là nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ông từng là lính bộ binh trong chiến tranh chống Mỹ, trực tiếp trải qua nhiều mất mát, đau thương, và những trải nghiệm đó đã trở thành chất liệu cho sáng tác. “Nỗi buồn chiến tranh” là tiểu thuyết xuất bản năm 1991, gây tiếng vang lớn bởi cách nhìn mới mẻ, chân thực và sâu sắc về chiến tranh, khác hẳn lối viết lý tưởng hóa trước đây. Giới thiệu trích đoạn : Đoạn trích trong sách giáo khoa tập trung khắc họa nhân vật Kiên – người lính trở về sau chiến tranh, sống trong vòng xoáy của ký ức, nỗi ám ảnh và sự day dứt không nguôi. Dẫn dắt vấn đề : Tác phẩm không chỉ kể câu chuyện cá nhân, mà còn mở ra những suy ngẫm rộng lớn về thân phận con người, về hậu quả của chiến tranh và giá trị của hòa bình. II. Thân bài 1. Nội dung và chủ đề chính Khái niệm “nỗi b...
Xem thêm »

Phân tích “Nỗi buồn chiến tranh” – Trích, Bảo Ninh

Hình ảnh
Phân tích “Nỗi buồn chiến tranh” – Trích, Bảo Ninh Mở bài Chiến tranh luôn để lại những dấu ấn sâu đậm trong văn học Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn sau 1975 – khi đất nước hòa bình nhưng những vết thương lòng của con người vẫn chưa kịp liền sẹo. Nếu như trước đây, hình ảnh người lính thường được khắc họa qua lăng kính lãng mạn, hào hùng, thì đến thời kỳ đổi mới, nhiều tác giả đã mạnh dạn tiếp cận chiến tranh từ góc nhìn bi kịch, đời thường, nhấn mạnh những tổn thương mà nó gây ra. Bảo Ninh – một cựu binh từng trực tiếp tham gia chiến trường – đã mang đến cho văn học một tiếng nói mới mẻ và chân thực qua tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” . Trích đoạn trong SGK Ngữ văn 12, tập 1 không chỉ là một bức tranh hiện thực mà còn là một bản độc tấu đầy ám ảnh về ký ức, nỗi đau và thân phận con người sau chiến tranh. Thân bài 1. Tác giả và tác phẩm Bảo Ninh (Hoàng Ấu Phương) sinh năm 1952 tại Quảng Bình, từng là lính bộ binh trong chiến tranh chống Mỹ. Những trải nghiệm sinh tử ấy trở thà...
Xem thêm »

Phân tích tình cảm của nhân vật “tôi” trong Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều

Hình ảnh
Phân tích tình cảm của nhân vật “tôi” trong Bầy chim chìa vôi Nguyễn Quang Thiều là một trong những nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với giọng văn giàu cảm xúc, đậm chất trữ tình và luôn gắn bó với những kỷ niệm làng quê. Tác phẩm Bầy chim chìa vôi là một minh chứng rõ rệt cho điều đó. Qua hình ảnh bầy chim gắn bó với những buổi chiều tuổi thơ, nhà văn đã khắc họa chân dung một cái “tôi” giàu yêu thương, nhạy cảm và đầy hoài niệm. Trước hết, nhân vật “tôi” hiện lên với tình yêu tuổi thơ trong sáng và gắn bó sâu nặng với thiên nhiên . Bầy chim chìa vôi trong truyện không chỉ là một loài chim bình dị nơi làng quê mà đã trở thành bạn đồng hành thân thiết của tuổi thơ nhân vật. Chúng xuất hiện cùng những buổi chiều mênh mang, trong tiếng gọi tha thiết của đồng nội, trong khung cảnh yên ả của làng quê. Khi quan sát bầy chim, nhân vật “tôi” không chỉ thấy những cánh chim bay mà còn thấy cả nhịp sống của quê hương, hơi thở của đất trời. Điều đó cho thấy một...
Xem thêm »

Bài văn Phân tích đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” – trích Số đỏ của Vũ Trọng Phụng

Hình ảnh
Phân tích đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” – trích Số đỏ của Vũ Trọng Phụng Trong nền văn học hiện thực phê phán giai đoạn 1930 – 1945, Vũ Trọng Phụng được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc” với giọng văn trào phúng sắc sảo, lột tả bản chất giả dối và lố bịch của xã hội đương thời. Số đỏ – kiệt tác của ông – là bức tranh biếm họa toàn cảnh xã hội tư sản thành thị Việt Nam thời thuộc địa. Trong đó, đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” là một trong những chương đặc sắc nhất, kết tinh tài năng trào phúng bậc thầy của nhà văn, đồng thời bộc lộ rõ giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán sâu sắc. Đoạn trích xuất hiện ở phần cuối tác phẩm, khi nhân vật chính Xuân Tóc Đỏ – từ một kẻ mồ côi, lang thang, sống bằng nghề lừa đảo – đã liên tiếp gặp những tình huống may mắn, được giới thượng lưu săn đón và tôn vinh. Trong một lần tình cờ, Xuân gây ra cái chết của tên mật thám Tây Xanh. Đúng vào lúc phong trào “cứu quốc” đang rầm rộ, sự kiện ấy lập tức được báo chí và giới “quý tộc” Âu hóa thổi...
Xem thêm »

Hệ Thống Các Trường Đại Học Tại Huế - Trung Tâm Giáo Dục Lớn Nhất Miền Trung

Hình ảnh
HỆ THỐNG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TẠI HUẾ – TRUNG TÂM GIÁO DỤC LỚN NHẤT MIỀN TRUNG Huế không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp cổ kính của kinh thành, những di sản văn hóa thế giới hay dòng sông Hương thơ mộng, mà còn là một trung tâm giáo dục – đào tạo hàng đầu của cả nước. Trong đó, Đại học Huế đóng vai trò là “đầu tàu” trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực miền Trung – Tây Nguyên và cả nước. 1. Đại học Huế – Hệ thống đại học vùng đa ngành Được thành lập từ năm 1957, Đại học Huế hiện là một hệ thống đại học vùng đa ngành, gồm nhiều trường thành viên, khoa trực thuộc và đơn vị nghiên cứu. Với phương châm “Đào tạo – Nghiên cứu – Phục vụ cộng đồng”, Đại học Huế luôn nằm trong nhóm những cơ sở giáo dục hàng đầu Việt Nam, nhiều năm liền được xếp hạng cao trong các bảng xếp hạng đại học châu Á. Địa chỉ trụ sở chính: Số 03 Lê Lợi, phường Vĩnh Ninh, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 2. Các trường thành viên Trường Đại học Khoa học Đào tạo các ngành khoa học tự nhiên, xã ...
Xem thêm »

Thực Hành Tiếng Việt: Con người đã làm gì với tự nhiên?

Hình ảnh
Con người đã làm gì với tự nhiên? Tự nhiên là cái nôi của sự sống, là người mẹ bao dung nuôi dưỡng mọi loài trên Trái Đất. Từ thuở sơ khai, con người đã hòa mình vào thiên nhiên, dựa vào rừng để lấy gỗ, nhờ sông để lấy nước, nhờ đất đai để canh tác, nhờ bầu khí quyển để hít thở và tồn tại. Nhưng trớ trêu thay, khi khoa học – kỹ thuật phát triển, con người không chỉ biết khai thác mà còn bắt đầu “bóc lột” thiên nhiên đến kiệt quệ. Câu hỏi “Con người đã làm gì với tự nhiên?” không chỉ là một sự truy vấn mang tính đạo đức, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho thực tại đầy đáng lo ngại hôm nay. Trước hết, con người đã khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát. Những cánh rừng nguyên sinh bị chặt trụi để lấy gỗ và mở rộng đất canh tác, dẫn tới xói mòn đất, mất cân bằng sinh thái. Nguồn khoáng sản bị đào bới liên tục, nhiều nơi biến thành những hố sâu, đồi trọc, hoang mạc. Dòng sông – mạch máu của sự sống – bị chặn dòng, bị hút cạn hoặc bị ô nhiễm nặng nề vì nước thải ...
Xem thêm »

Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám: Ngôi trường đại học đầu tiên của Việt Nam có gì?

Hình ảnh
Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám: Ngôi trường đại học đầu tiên của Việt Nam có gì? Giới thiệu Trong kho tàng di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam, có một công trình vừa mang giá trị lịch sử lâu đời, vừa là biểu tượng bất diệt của truyền thống hiếu học: Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Nằm giữa lòng Hà Nội ngàn năm văn hiến, nơi đây không chỉ được biết đến là “quốc tử giám” – ngôi trường đại học đầu tiên của Việt Nam – mà còn là một quần thể kiến trúc cổ kính, gắn liền với những câu chuyện về khoa cử, hiền tài và nền giáo dục Nho học của đất nước. Vậy di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám có gì đặc biệt mà hàng thế kỷ qua vẫn thu hút bao thế hệ học giả, học sinh và du khách khắp nơi tìm đến? Lịch sử hình thành – dấu mốc của nền giáo dục Việt Nam Văn Miếu được xây dựng vào năm 1070 dưới triều vua Lý Thánh Tông, ban đầu là nơi thờ Khổng Tử và các bậc hiền triết của Nho giáo. Sáu năm sau, năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho thành lập Quốc Tử Giám ngay bên cạnh Văn Miếu. Đây được coi là trường đại học đầu t...
Xem thêm »