Thực Hành Tiếng Việt: So sánh – đánh giá hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II của Hồ Xuân Hương và Thuyền và biển của Xuân Quỳnh
So sánh – đánh giá hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II của Hồ Xuân Hương và Thuyền và biển của Xuân Quỳnh
Mở bài
Trong dòng chảy văn học Việt Nam, người phụ nữ luôn là nguồn cảm hứng bất tận. Mỗi thời đại, hình tượng người phụ nữ lại hiện lên với những nét riêng, vừa phản ánh thân phận xã hội, vừa bộc lộ khát vọng sâu thẳm của họ. Nếu trong Tự tình II, Hồ Xuân Hương cất tiếng nói đau xót nhưng cũng đầy phản kháng về bi kịch hôn nhân của người phụ nữ phong kiến, thì trong Thuyền và biển, Xuân Quỳnh diễn tả khát vọng tình yêu mãnh liệt, nồng nàn, tha thiết của người phụ nữ hiện đại. Hai tác phẩm tiêu biểu ấy, tuy khác nhau về hoàn cảnh lịch sử và phong cách, nhưng đều khẳng định vẻ đẹp tâm hồn và khát vọng chính đáng của người phụ nữ.
Thân bài
1. Hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II (Hồ Xuân Hương)
-
Bi kịch thân phận: Hồ Xuân Hương đã dùng giọng thơ chua xót để khắc họa cảnh ngộ lẻ loi của người phụ nữ: “Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn / Trơ cái hồng nhan với nước non”. Họ cô đơn, bất hạnh, đối diện với tuổi xuân trôi qua trong cảnh đời éo le.
-
Nỗi đau thể xác và tinh thần: Hình ảnh “chén rượu hương đưa say lại tỉnh” hay “vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn” gợi tuổi xuân dở dang, hạnh phúc tan vỡ.
-
Tinh thần phản kháng: Người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương không cam chịu, họ muốn vươn lên, muốn thách thức cả nghịch cảnh: “Xiên ngang mặt đất rêu từng đám / Đâm toạc chân mây đá mấy hòn”.→ Đây là hình tượng người phụ nữ phong kiến vừa đau đớn, vừa mạnh mẽ, dám cất tiếng nói cho quyền sống, quyền hạnh phúc.
2. Hình tượng người phụ nữ trong Thuyền và biển (Xuân Quỳnh)
-
Khát vọng tình yêu mãnh liệt: Người phụ nữ tự ví mình như biển, luôn dạt dào, khao khát, muốn được gắn bó trọn vẹn với thuyền: “Nếu từ giã thuyền / Biển chỉ còn sóng gió”.
-
Tình yêu gắn với hi sinh: Biển sẵn sàng bao dung, chở che, khẳng định tình yêu là sự cho đi, là niềm tin thủy chung.
-
Nỗi lo âu, trăn trở: Dù yêu hết mình, người phụ nữ vẫn lo sợ sự chia lìa, cô đơn – đó là nét đẹp rất đời thường, rất thật của tâm hồn Xuân Quỳnh.→ Đây là hình tượng người phụ nữ hiện đại, yêu nồng nàn, dám khẳng định và sống hết mình cho tình yêu.
3. So sánh và đánh giá
-
Điểm giống:
-
Đều là tiếng nói chân thực, tha thiết của người phụ nữ.
-
Đều khẳng định khát vọng hạnh phúc lứa đôi – một quyền sống chính đáng.
-
Cả hai hình tượng đều vừa gợi nỗi niềm riêng, vừa phản ánh khát vọng chung của nữ giới.
-
-
Điểm khác:
-
Tự tình II: Người phụ nữ trong xã hội phong kiến – đau khổ, lẻ loi, nhưng tiềm ẩn sức phản kháng, không chịu chấp nhận số phận.
-
Thuyền và biển: Người phụ nữ thời hiện đại – yêu say đắm, chân thành, nồng nàn; dám bộc lộ tình yêu và khát vọng của mình.
-
-
Đánh giá chung:
-
Hồ Xuân Hương được mệnh danh là “bà chúa thơ Nôm”, đã thay lời biết bao phụ nữ phong kiến cất lên tiếng nói nhân bản, khát vọng tự do.
-
Xuân Quỳnh – nhà thơ của tình yêu và hạnh phúc đời thường – đã đem đến cho thơ ca hiện đại hình tượng người phụ nữ yêu hết mình, dám khát khao và cũng biết lo âu, trăn trở.
-
Kết bài
Qua Tự tình II và Thuyền và biển, ta bắt gặp những cung bậc tâm hồn khác nhau của người phụ nữ Việt Nam: vừa đau khổ, vừa phản kháng trong xã hội cũ; vừa khát khao, vừa lo âu trong đời sống mới. Hai hình tượng ấy, dù ở hai thời đại, đều ngời sáng vẻ đẹp nhân bản, khẳng định quyền được sống, được yêu thương, được hạnh phúc – một chủ đề lớn, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong văn học Việt Nam.
Thực Hành Tiếng Việt: So sánh – đánh giá hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II của Hồ Xuân Hương và Thuyền và biển của Xuân Quỳnh. Chương trình Ngữ văn lớp 12, tập 1
Soạn bài: Thiên Di
Nhận xét
Đăng nhận xét