Thực Hành Viết: So sánh bút pháp và cảm hứng nghệ thuật trong hai tác phẩm Đất nước (Nguyễn Đình Thi) và Việt Bắc (Tố Hữu)

So sánh bút pháp và cảm hứng nghệ thuật trong hai tác phẩm Đất nước (Nguyễn Đình Thi) và Việt Bắc (Tố Hữu)

Mở bài

Trong chương trình Ngữ văn 12, tập 1, hai tác phẩm thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi và Việt Bắc của Tố Hữu đều là những thi phẩm tiêu biểu, phản ánh một giai đoạn lịch sử đặc biệt của dân tộc – cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ mà hào hùng. Nếu Đất nước khắc hoạ hình tượng đất nước trong hành trình từ đau thương đến quật khởi với cảm hứng lãng mạn và sử thi mạnh mẽ, thì Việt Bắc lại vang lên như bản tình ca – hùng ca về nghĩa tình cách mạng và khí thế chiến thắng. So sánh hai tác phẩm giúp ta thấy rõ sự đa dạng nhưng thống nhất của thơ ca kháng chiến, đồng thời khẳng định phong cách và bút pháp nghệ thuật đặc sắc của hai nhà thơ lớn.

Thân bài

1. Cảm hứng nghệ thuật

  • Ở Đất nước (Nguyễn Đình Thi):

    • Cảm hứng chủ đạo là cảm hứng về đất nước trong chiến tranh, được khắc họa từ đau thương đến hùng tráng. Nhà thơ tái hiện hình ảnh đất nước tang thương: “Nước chúng ta, nước những người chưa bao giờ khuất / Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất / Những buổi ngày xưa vọng nói về”.

    • Song hành cùng nỗi đau là khát vọng và sức sống bất diệt: “Súng nổ rung trời giận dữ / Người lên như nước vỡ bờ”. Hình tượng đất nước hiện lên bi tráng, mạnh mẽ, khẳng định niềm tin tất thắng.

    • Cảm hứng nghệ thuật của Nguyễn Đình Thi thiên về khái quát, suy tưởng, mang chiều sâu triết lí. Nhà thơ nhìn đất nước từ tầm vóc lịch sử – vĩnh hằng, gắn liền với truyền thống và khí phách anh hùng của dân tộc.

  • Ở Việt Bắc (Tố Hữu):

    • Cảm hứng chủ đạo là cảm hứng về nghĩa tình cách mạng và kháng chiến, kết hợp giữa nỗi nhớ da diết, thủy chung với niềm tự hào, tin tưởng.

    • Bài thơ gợi lại những năm tháng gắn bó giữa cán bộ và nhân dân Việt Bắc: “Mình về, còn nhớ núi non / Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh”.

    • Đồng thời, bài thơ còn khắc họa khí thế kháng chiến hào hùng: “Những đường Việt Bắc của ta / Đêm đêm rầm rập như là đất rung”.

    • Cảm hứng nghệ thuật của Tố Hữu thiên về trữ tình chính trị, mang giọng tâm tình ngọt ngào, kết hợp hài hòa giữa khúc tình ca và bản hùng ca.

→ Như vậy, nếu Đất nước khơi dậy cảm hứng tự hào về lịch sử và sức mạnh bất khuất của dân tộc, thì Việt Bắc lại nuôi dưỡng cảm hứng về nghĩa tình thủy chung, về mối gắn bó máu thịt giữa cách mạng và nhân dân.

2. Bút pháp nghệ thuật

  • Nguyễn Đình Thi:

    • Bút pháp chủ đạo là trữ tình – chính luận kết hợp với cảm hứng lãng mạn và sử thi.

    • Thơ giàu suy tư, triết lí, thường dùng những hình ảnh mang tính khái quát: “Trời xanh đây là của chúng ta / Núi rừng đây là của chúng ta”.

    • Hình tượng thơ mang tính hoành tráng, hùng vĩ, kết hợp giữa cảm xúc trữ tình và giọng điệu sử thi trang trọng.

    • Bút pháp gợi mở chiều sâu suy tưởng, hướng tới cái “lớn lao, vĩnh hằng”.

  • Tố Hữu:

    • Bút pháp chủ đạo là trữ tình chính trị, giàu tính dân tộc.

    • Vận dụng linh hoạt thể thơ lục bát, kết hợp cặp đại từ “mình – ta”, chất liệu ca dao, tạo giọng điệu ngọt ngào, gần gũi: “Mình về mình có nhớ ta / Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng”.

    • Hình ảnh thơ giản dị, đời thường nhưng giàu sức gợi, tái hiện không khí kháng chiến qua những kỷ niệm cụ thể, sinh động.

    • Bút pháp kết hợp tình cảm tha thiết với khí thế hào hùng, tạo nên sự hòa quyện giữa bản tình ca và bản anh hùng ca.

→ Nếu thơ Nguyễn Đình Thi nghiêng về suy tưởng, khái quát, khắc họa đất nước ở tầm vóc sử thi, thì thơ Tố Hữu lại thiên về diễn đạt tình cảm, dùng hình ảnh đời thường để làm sáng rõ tình nghĩa cách mạng.

3. Điểm gặp gỡ và khác biệt

  • Điểm gặp gỡ:

    • Cả hai đều viết trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp, cùng khơi dậy niềm tự hào dân tộc, niềm tin vào thắng lợi và tương lai tươi sáng.

    • Đều mang cảm hứng sử thi và lãng mạn, đề cao sức mạnh nhân dân, sức mạnh đất nước.

  • Khác biệt:

    • Đất nước mang tính khái quát cao, là tiếng nói của một nhà thơ – chiến sĩ suy tư về vận mệnh dân tộc.

    • Việt Bắc mang tính trữ tình sâu đậm, là tiếng nói tình cảm của người cán bộ với nhân dân – đồng bào.

→ Hai tác phẩm bổ sung cho nhau, cho thấy diện mạo phong phú của thơ ca kháng chiến: vừa khái quát lớn lao, vừa tha thiết ân tình.

Kết bài

Cùng ra đời trong hoàn cảnh kháng chiến chống Pháp, Đất nước của Nguyễn Đình Thi và Việt Bắc của Tố Hữu là hai thi phẩm tiêu biểu, vừa có điểm gặp gỡ, vừa có nét riêng trong cảm hứng và bút pháp nghệ thuật. Nếu Nguyễn Đình Thi khắc họa hình tượng đất nước hùng vĩ bằng cảm hứng suy tưởng và giọng điệu sử thi, thì Tố Hữu lại thắp sáng tình nghĩa thủy chung và hào khí kháng chiến bằng giọng tâm tình đậm đà dân tộc. So sánh hai tác phẩm, ta càng thấy rõ sức mạnh của thơ ca: không chỉ là tiếng lòng của thời đại, mà còn là ngọn lửa bồi đắp niềm tin, tình yêu đất nước trong trái tim mỗi con người Việt Nam.

So sánh bút pháp và cảm hứng nghệ thuật trong hai tác phẩm Đất nước (Nguyễn Đình Thi) và Việt Bắc (Tố Hữu). Chương trình Ngữ Văn lớp 12, tập 1. 

Soạn bài: Thiên Di

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Bảng Tử Vi Số Mệnh từ năm 1955 đến 2000

🧧 BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1990 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổi Bính Ngọ 1966 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) 🐐 Dê 13 Tử Vi Tuổi Đinh Mùi 1967 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) ...
Xem thêm »

Thực Hành Viết: So sánh Cảm hứng mùa thu trong hai bài thơ “Thu vịnh” của Nguyễn Khuyến và “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu

Hình ảnh
So sánh Cảm hứng mùa thu trong hai bài thơ “Thu vịnh” của Nguyễn Khuyến và “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu Trong kho tàng thi ca Việt Nam, mùa thu từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận . Với hồn thơ Việt, thu không chỉ là thời khắc của đất trời mà còn là mùa của lòng người – khi cảnh vật trở nên mênh mang, gợi buồn, và tâm hồn con người dễ lắng đọng, suy tư. Ở mỗi thời đại, cảm hứng ấy lại mang màu sắc riêng: nếu Nguyễn Khuyến đem đến một mùa thu trầm mặc, trong sáng, thanh cao của thời trung đại, thì Xuân Diệu lại gửi vào mùa thu nỗi xao xuyến, bâng khuâng, lo âu trước sự phai tàn của thời gian trong thời hiện đại. Hai bài thơ “Thu vịnh” và “Đây mùa thu tới” là hai tiếng nói nghệ thuật tiêu biểu, thể hiện hai cách cảm, hai tâm thế khác nhau trước cùng một mùa của đất trời. 1. Cảm hứng mùa thu ở bình diện nội dung – cảnh thu và tình thu Ở Nguyễn Khuyến , mùa thu hiện lên trong không gian làng quê Việt Nam giản dị mà thanh khiết, đậm hồn dân tộc. Những câu thơ trong “Th...
Xem thêm »

Thực Hành Tiếng Việt: So sánh và đánh giá hình tượng người lính trong Đồng chí của Chính Hữu và Tây Tiến của Quang Dũng

Hình ảnh
So sánh và đánh giá hình tượng người lính trong Đồng chí của Chính Hữu và Tây Tiến của Quang Dũng Văn học Việt Nam giai đoạn kháng chiến chống Pháp đã khắc họa đậm nét hình tượng người lính – những con người bình dị mà vĩ đại, vừa mang vẻ đẹp chân thực của đời sống vừa tỏa sáng lý tưởng và tinh thần thời đại. Trong dòng chảy ấy, Đồng chí (Chính Hữu) và Tây Tiến (Quang Dũng) là hai thi phẩm tiêu biểu, cùng viết về người lính nhưng lại thể hiện bằng cảm hứng, bút pháp nghệ thuật khác nhau, để lại những ấn tượng sâu đậm về vẻ đẹp tinh thần và tâm hồn của thế hệ “anh bộ đội Cụ Hồ”. 1. Điểm gặp gỡ giữa hai tác phẩm Cả hai bài thơ đều xây dựng hình tượng người lính chống Pháp, gắn bó máu thịt với nhân dân, với quê hương và đồng đội. Người lính hiện lên trong gian khổ nhưng giàu nghị lực, tình cảm và lý tưởng chiến đấu cao đẹp. Đằng sau đó là tinh thần lạc quan, ý chí vượt lên hiện thực khốc liệt để tỏa sáng phẩm chất anh hùng. 2. Hình tượng người lính trong Đồng chí của ...
Xem thêm »

Phân Tích Bài Thơ "Thu Ẩm" - Nguyễn Khuyến

Hình ảnh
PHÂN TÍCH BÀI THƠ “THU ẨM” – NGUYỄN KHUYẾN I. MỞ BÀI Trong nền thơ ca trung đại Việt Nam, Nguyễn Khuyến được xem là một trong những cây bút lớn, tiêu biểu cho văn học nửa cuối thế kỷ XIX. Ông không chỉ là một nhà nho uyên bác, một trí thức yêu nước mà còn là một thi sĩ tài hoa , để lại cho đời hàng trăm bài thơ chữ Hán và chữ Nôm đậm đà phong vị dân tộc. Trong thơ Nguyễn Khuyến, mùa thu là mạch cảm xúc đặc biệt. Ông đã để lại cho đời ba bài thơ thu bất hủ : Thu điếu (Câu cá mùa thu), Thu vịnh (Ngâm vịnh mùa thu) và Thu ẩm (Uống rượu mùa thu). Nếu Thu điếu là bức tranh thiên nhiên yên tĩnh, Thu vịnh là bức họa tinh tế của trời thu trong xanh, thì Thu ẩm lại là bức chân dung tự họa của một tâm hồn cô đơn, ẩn dật và trĩu nặng nỗi buồn thế sự . Bài thơ Thu ẩm không chỉ thể hiện tài nghệ tả cảnh ngụ tình tuyệt vời của Nguyễn Khuyến mà còn là bản hòa ca u buồn và thanh cao của một kẻ sĩ bất lực trước thời cuộc , lấy rượu và thiên nhiên làm bạn để giữ trọn nhân cách trong sáng ...
Xem thêm »

Thực Hành Tiếng Việt: So sánh – đánh giá hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II của Hồ Xuân Hương và Thuyền và biển của Xuân Quỳnh

Hình ảnh
So sánh – đánh giá hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II của Hồ Xuân Hương và Thuyền và biển của Xuân Quỳnh Mở bài Trong dòng chảy văn học Việt Nam, người phụ nữ luôn là nguồn cảm hứng bất tận. Mỗi thời đại, hình tượng người phụ nữ lại hiện lên với những nét riêng, vừa phản ánh thân phận xã hội, vừa bộc lộ khát vọng sâu thẳm của họ. Nếu trong Tự tình II , Hồ Xuân Hương cất tiếng nói đau xót nhưng cũng đầy phản kháng về bi kịch hôn nhân của người phụ nữ phong kiến, thì trong Thuyền và biển , Xuân Quỳnh diễn tả khát vọng tình yêu mãnh liệt, nồng nàn, tha thiết của người phụ nữ hiện đại. Hai tác phẩm tiêu biểu ấy, tuy khác nhau về hoàn cảnh lịch sử và phong cách, nhưng đều khẳng định vẻ đẹp tâm hồn và khát vọng chính đáng của người phụ nữ. Thân bài 1. Hình tượng người phụ nữ trong Tự tình II (Hồ Xuân Hương) Bi kịch thân phận : Hồ Xuân Hương đã dùng giọng thơ chua xót để khắc họa cảnh ngộ lẻ loi của người phụ nữ: “Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn / Trơ cái hồng nhan với nướ...
Xem thêm »

Tóm Tắt tiểu thuyết "Mưa Đỏ" của Chu Lai

Hình ảnh
Tóm Tắt tiểu thuyết "Mưa Đỏ" của Chu Lai Mưa Đỏ – Bi tráng sử thi viết bằng máu tuổi trẻ Trong kho tàng văn học chiến tranh Việt Nam, tiểu thuyết Mưa Đỏ của Chu Lai là một tác phẩm đặc biệt. Nó không chỉ đơn thuần kể lại một trận đánh, mà còn mở ra cả một “cõi nhân gian” giữa bom đạn, nơi mà máu, nước mắt, tình yêu, sự hy sinh và niềm tin quyện vào nhau, thành một bản trường ca bi tráng của thế hệ thanh niên Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Một bức tranh lịch sử khốc liệt “Mưa Đỏ” lấy bối cảnh thành cổ Quảng Trị năm 1972 – một chiến trường mà chỉ cần nhắc tên thôi đã khiến người đọc rùng mình. Hàng chục ngàn tấn bom đạn trút xuống, đất trời Quảng Trị như một lò lửa khổng lồ. Chu Lai tái hiện tất cả sự khốc liệt đó không né tránh, không làm nhẹ đi, mà để nó phơi bày trần trụi trước mắt độc giả. Ông mô tả những trận pháo kích dữ dội, những đợt không kích dồn dập, những xác người ngã xuống hàng loạt. Nhưng không dừng lại ở sự tàn bạo, Chu Lai đưa vào từng trang ...
Xem thêm »

Khởi Nghĩa Hai Bà Trưng: Nguyên nhân, Diễn biến và Ý nghĩa

Hình ảnh
Khởi Nghĩa Hai Bà Trưng: Nguyên nhân, Diễn biến và Ý nghĩa 1. Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Sau khi nhà Triệu sụp đổ (năm 111 TCN), nước ta rơi vào ách đô hộ của phong kiến phương Bắc, cụ thể là nhà Hán. Chính quyền đô hộ áp đặt chế độ cai trị vô cùng tàn bạo: Áp bức, bóc lột : Chúng bắt dân ta phải cống nạp nhiều sản vật quý hiếm, lao dịch nặng nề, cuộc sống nhân dân lầm than, đói khổ. Đồng hóa văn hóa : Nhà Hán ra sức áp đặt luật pháp, phong tục, văn hóa của người Hán, tìm cách xóa bỏ bản sắc dân tộc Việt. Đàn áp hà khắc : Quan lại đô hộ nổi tiếng tàn bạo là Tô Định, nổi tiếng với sự tham lam, độc ác, khinh miệt dân Việt, giết hại nhiều người vô tội. Đặc biệt, nguyên nhân trực tiếp là do Tô Định đã giết hại Thi Sách – một thủ lĩnh yêu nước, chồng của Trưng Trắc. Nỗi đau thương này đã biến thành ngọn lửa căm thù sục sôi, thôi thúc Hai Bà Trưng cùng nhân dân đứng lên khởi nghĩa. Có thể nói, nguyên nhân bùng nổ khởi nghĩa không chỉ vì sự áp bức của chính quyền đô h...
Xem thêm »

Thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật

Hình ảnh
Thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật I. Khái quát chung về thể thơ Đường luật Thể thơ Đường luật là một trong những thể thơ cổ điển tiêu biểu của văn học phương Đông, đặc biệt phát triển rực rỡ trong thời kỳ nhà Đường (Trung Quốc, thế kỷ VII – X). Từ “Đường luật” nghĩa là “luật lệ thơ Đường” – tức là thơ được sáng tác theo quy tắc nghiêm ngặt về số câu, số chữ, niêm, luật, đối, vần và thanh điệu . Thơ Đường luật được xem là đỉnh cao của nghệ thuật thơ ca cổ điển Á Đông , có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều nền văn học, trong đó có Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên . Ở Việt Nam, thể thơ này được các nhà nho học theo Hán học sử dụng rất phổ biến từ thời Lý – Trần đến Nguyễn. Các thể thơ Đường luật gồm nhiều loại: Ngũ ngôn bát cú (mỗi câu 5 chữ, 8 câu) Thất ngôn bát cú (mỗi câu 7 chữ, 8 câu) Ngũ ngôn tứ tuyệt (mỗi câu 5 chữ, 4 câu) Thất ngôn tứ tuyệt (mỗi câu 7 chữ, 4 câu) Trong đó, thất ngôn bát cú được coi là thể thơ mẫu mực và hoàn chỉnh nhất , thể hiện đầy đủ vẻ đẹp,...
Xem thêm »

BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985

🧧  BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985 (CHUẨN GIẢI NGHĨA) 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi Sinh năm 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân Sinh năm 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu Sinh năm 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất Sinh năm 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi Sinh năm 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý Sinh năm 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu Sinh năm 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần Sinh năm 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão Sinh năm 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn Sinh năm 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ Sinh năm 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổ...
Xem thêm »