Viết bài nghị luận Phân tích và đánh giá truyện “Chữ người tử tù” - Nguyễn Tuân

Phân tích và đánh giá truyện “Chữ người tử tù”

1. Mở bài

Trong văn học Việt Nam hiện đại, Nguyễn Tuân được xem là bậc thầy của nghệ thuật tùy bút và truyện ngắn, nổi tiếng với phong cách tài hoa, uyên bác, luôn đi tìm và ngợi ca cái đẹp. Chữ người tử tù, trích từ tập Vang bóng một thời, là một trong những sáng tác đặc sắc nhất của ông. Tác phẩm không chỉ kể câu chuyện về một người tử tù tài hoa, khí phách, mà còn khắc họa cuộc gặp gỡ kỳ lạ, cảm động giữa Huấn Cao – người nghệ sĩ – anh hùng – và viên quản ngục – kẻ giữ tù nhưng có tâm hồn yêu cái đẹp.

2. Thân bài

a. Tóm tắt ngắn gọn

Huấn Cao, thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa chống triều đình, bị bắt và giam chờ ngày hành hình. Viên quản ngục – vốn yêu mến chữ nghĩa và khâm phục tài hoa của Huấn Cao – đã âm thầm đối đãi tử tế, mong xin được chữ. Ban đầu Huấn Cao tỏ ra khinh bạc, nhưng khi biết tấm lòng chân thành của quản ngục, ông cảm động và đồng ý cho chữ. Cảnh cho chữ diễn ra trong buồng giam chật hẹp, giữa ánh sáng đỏ rực, trong mùi mực thơm. Sau khi viết xong, Huấn Cao khuyên viên quản ngục nên rời chốn nhơ bẩn để giữ gìn thiên lương.

b. Chủ đề và giá trị nội dung

  1. Ngợi ca vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng – nghệ sĩ

    • Huấn Cao hội tụ cả tài năng và khí phách: giỏi chữ, giỏi võ, dám đứng lên chống lại cường quyền.

    • Dù là tử tù, ông vẫn giữ cốt cách hiên ngang, không cúi đầu trước uy quyền hay cái chết.

    • Quan niệm của Nguyễn Tuân: cái đẹp gắn liền với cái thiện và cái cao cả.

  2. Khắc họa tấm lòng trân trọng cái đẹp

    • Viên quản ngục tuy làm nghề giam giữ người nhưng lại yêu cái đẹp, ngưỡng mộ nhân cách Huấn Cao.

    • Cách ông đối xử với Huấn Cao cho thấy sự chiến thắng của thiên lương trước môi trường tàn bạo.

  3. Khẳng định chiến thắng tinh thần của cái đẹp

    • Cái đẹp vượt lên hoàn cảnh: cảnh cho chữ diễn ra nơi tăm tối, ô uế nhưng lại rực sáng vẻ thanh cao.

    • Cái đẹp có sức cảm hóa con người: Huấn Cao từ chỗ khinh bạc đã quý trọng quản ngục; quản ngục từ chỗ chỉ ngưỡng mộ tài năng đã được nâng đỡ tâm hồn.

c. Nghệ thuật đặc sắc

  1. Tình huống truyện độc đáo

    • Cuộc gặp gỡ giữa tử tù và quản ngục vốn ở hai chiến tuyến nhưng lại là tri âm, tri kỷ.

    • Tình huống “cho chữ” – sự chuyển giao cái đẹp – diễn ra trong hoàn cảnh trái ngược hoàn toàn với thông lệ.

  2. Bút pháp đối lập

    • Đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, thanh cao và ô uế, tự do và giam cầm.

    • Qua đó, cái đẹp hiện lên như một luồng sáng xóa tan bóng tối của cường quyền và nhà tù.

  3. Ngôn ngữ giàu tính tạo hình

    • Nguyễn Tuân dùng nhiều câu văn giàu nhịp điệu, hình ảnh giàu tính gợi cảm và trang trọng.

    • Ngôn ngữ nhân vật chuẩn mực, phù hợp với tính cách, tạo nên ấn tượng sâu sắc.

  4. Quan niệm thẩm mỹ mới mẻ

    • Lấy nhân vật nghệ sĩ – anh hùng làm trung tâm.

    • Đề cao cái đẹp gắn liền với khí phách, tài năng và thiên lương.

d. Đánh giá

Chữ người tử tù là kết tinh của phong cách “ngông” và tài hoa của Nguyễn Tuân trước Cách mạng tháng Tám. Tác phẩm vừa mang vẻ đẹp cổ điển (tinh thần ngưỡng vọng cái đẹp, cốt cách kẻ sĩ) vừa có nét hiện đại (tôn vinh tự do cá nhân, đề cao cái đẹp trong mọi hoàn cảnh).
Câu chuyện để lại cho người đọc ấn tượng sâu sắc về sức mạnh cảm hóa của nghệ thuật và nhân cách, đồng thời gợi suy nghĩ về việc giữ gìn thiên lương giữa dòng đời đầy cám dỗ.

3. Kết bài

Chữ người tử tù không chỉ là một truyện ngắn giàu tính nghệ thuật mà còn là một tuyên ngôn về cái đẹp của Nguyễn Tuân: cái đẹp phải đi cùng với cái thiện và chỉ tồn tại trong những tâm hồn cao khiết. Dù thời gian trôi qua, hình ảnh Huấn Cao viết chữ trong ngục tối vẫn rực sáng, để lại trong lòng người đọc niềm tin rằng: “Ở đâu có cái đẹp và thiên lương, ở đó bóng tối không thể ngự trị lâu dài.”

Viết bài nghị luận Phân tích và đánh giá truyện “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân, Ngữ Văn Lớp 10, Tập 1

Soạn bài: Thiên Di

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Viết bài Nghị luận: So sánh và đánh giá hai tác phẩm "Xuân tóc đỏ cứu quốc" và "Nỗi buồn chiến tranh"

Hình ảnh
Nghị luận: So sánh và đánh giá hai tác phẩm Xuân tóc đỏ cứu quốc và Nỗi buồn chiến tranh Mở bài Văn học là tấm gương phản chiếu đời sống, nơi con người tìm thấy cả tiếng cười và nước mắt, cả sự trào phúng lẫn nỗi bi thương. Trong chương trình Ngữ văn 12, hai đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc (trích Số đỏ – Vũ Trọng Phụng) và Nỗi buồn chiến tranh (trích tiểu thuyết cùng tên – Bảo Ninh) tuy thuộc hai thời kì, hai phong cách sáng tác khác nhau, nhưng đều thể hiện cái nhìn sâu sắc về hiện thực và thân phận con người. So sánh, đánh giá hai tác phẩm, ta sẽ thấy rõ sự đa dạng của văn học Việt Nam, đồng thời nhận ra những giá trị chung mà cả hai cùng hướng đến. Thân bài 1. Bối cảnh sáng tác và thể loại Xuân tóc đỏ cứu quốc : được viết trong bối cảnh xã hội thuộc địa nửa phong kiến (những năm 30 thế kỉ XX). Vũ Trọng Phụng sử dụng bút pháp hiện thực trào phúng , phơi bày bộ mặt giả dối, đồi bại của xã hội tư sản “Âu hóa” nửa mùa. Nỗi buồn chiến tranh : sáng tác sau năm 1975, khi đấ...
Xem thêm »

Tóm Tắt tiểu thuyết "Mưa Đỏ" của Chu Lai

Hình ảnh
Tóm Tắt tiểu thuyết "Mưa Đỏ" của Chu Lai Mưa Đỏ – Bi tráng sử thi viết bằng máu tuổi trẻ Trong kho tàng văn học chiến tranh Việt Nam, tiểu thuyết Mưa Đỏ của Chu Lai là một tác phẩm đặc biệt. Nó không chỉ đơn thuần kể lại một trận đánh, mà còn mở ra cả một “cõi nhân gian” giữa bom đạn, nơi mà máu, nước mắt, tình yêu, sự hy sinh và niềm tin quyện vào nhau, thành một bản trường ca bi tráng của thế hệ thanh niên Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Một bức tranh lịch sử khốc liệt “Mưa Đỏ” lấy bối cảnh thành cổ Quảng Trị năm 1972 – một chiến trường mà chỉ cần nhắc tên thôi đã khiến người đọc rùng mình. Hàng chục ngàn tấn bom đạn trút xuống, đất trời Quảng Trị như một lò lửa khổng lồ. Chu Lai tái hiện tất cả sự khốc liệt đó không né tránh, không làm nhẹ đi, mà để nó phơi bày trần trụi trước mắt độc giả. Ông mô tả những trận pháo kích dữ dội, những đợt không kích dồn dập, những xác người ngã xuống hàng loạt. Nhưng không dừng lại ở sự tàn bạo, Chu Lai đưa vào từng trang ...
Xem thêm »

BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985

🧧  BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1985 (CHUẨN GIẢI NGHĨA) 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi Sinh năm 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân Sinh năm 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu Sinh năm 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất Sinh năm 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi Sinh năm 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý Sinh năm 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu Sinh năm 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần Sinh năm 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão Sinh năm 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn Sinh năm 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ Sinh năm 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổ...
Xem thêm »

Nói và Nghe: trình bày kết quả so sánh, đánh giá giữa hai văn bản: “Xuân tóc đỏ cứu quốc” (trích Số đỏ – Vũ Trọng Phụng) và “Nỗi buồn chiến tranh” (trích tiểu thuyết cùng tên – Bảo Ninh)

Hình ảnh
So sánh và đánh giá hai tác phẩm truyện: Xuân tóc đỏ cứu quốc (Vũ Trọng Phụng) và Nỗi buồn chiến tranh (Bảo Ninh) Mở bài Trong văn học Việt Nam hiện đại, nhiều tác phẩm đã trở thành dấu mốc đặc biệt không chỉ bởi giá trị nghệ thuật mà còn bởi chiều sâu hiện thực và nhân văn mà chúng phản ánh. Số đỏ của Vũ Trọng Phụng (1936) và Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh (1987) là hai tiểu thuyết thuộc hai thời kì, hai bối cảnh lịch sử, nhưng đều để lại dấu ấn mạnh mẽ trong tâm trí người đọc. Nếu như chương “Xuân tóc đỏ cứu quốc” trong Số đỏ lột tả bản chất lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu tư sản bằng giọng điệu trào phúng sắc bén, thì đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh lại cho thấy một cái nhìn day dứt, ám ảnh về chiến tranh từ góc nhìn cá nhân. So sánh hai đoạn trích, ta sẽ thấy rõ sự khác biệt nhưng cũng có điểm gặp gỡ trong quan niệm nghệ thuật và giá trị nhân văn mà các nhà văn gửi gắm. Thân bài 1. Bối cảnh sáng tác và đặc trưng thể loại Xuân tóc đỏ cứu quốc : ra đời trong...
Xem thêm »

Bảng Tử Vi Số Mệnh từ năm 1955 đến 2000

🧧 BẢNG TỬ VI SỐ MỆNH – CÓ LINH VẬT – TỪ NĂM 1955 ĐẾN 1990 🐾 Linh Vật STT Tử Vi Con Giáp Cụ Thể Mệnh Ngũ Hành 🐐 Dê 1 Tử Vi Tuổi Ất Mùi 1955 Mạng SA TRUNG KIM (vàng trong cát) 🐒 Khỉ 2 Tử Vi Tuổi Bính Thân 1956 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐔 Gà 3 Tử Vi Tuổi Đinh Dậu 1957 Mạng SƠN HẠ HỎA (lửa dưới núi) 🐶 Chó 4 Tử Vi Tuổi Mậu Tuất 1958 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐷 Heo 5 Tử Vi Tuổi Kỷ Hợi 1959 Mạng BÌNH ĐỊA MỘC (cây mọc đất bằng) 🐭 Chuột 6 Tử Vi Tuổi Canh Tý 1960 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐮 Trâu 7 Tử Vi Tuổi Tân Sửu 1961 Mạng BÍCH THƯỢNG THỔ (đất trên vách) 🐯 Hổ 8 Tử Vi Tuổi Nhâm Dần 1962 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐱 Mèo 9 Tử Vi Tuổi Quý Mão 1963 Mạng KIM BẠCH KIM (vàng pha bạc) 🐉 Rồng 10 Tử Vi Tuổi Giáp Thìn 1964 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐍 Rắn 11 Tử Vi Tuổi Ất Tỵ 1965 Mạng PHÚC ĐĂNG HỎA (lửa đèn dầu) 🐎 Ngựa 12 Tử Vi Tuổi Bính Ngọ 1966 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) 🐐 Dê 13 Tử Vi Tuổi Đinh Mùi 1967 Mạng THIÊN HÀ THỦY (nước sông trời) ...
Xem thêm »

Nói và Nghe: Trao đổi về một vấn đề mà em quan tâm - Trẻ em với nguyện vọng được người lớn lắng nghe, thấu hiểu

Hình ảnh
Trẻ em với nguyện vọng được người lớn lắng nghe, thấu hiểu Trong cuộc sống, ai cũng có mong muốn được lắng nghe, được sẻ chia và được thấu hiểu. Đối với trẻ em – những mầm non còn đang lớn lên từng ngày – điều đó lại càng quan trọng hơn. Tuy nhiên, đôi khi trẻ em thường bị xem nhẹ tiếng nói, ý kiến và cảm xúc. Vậy, nguyện vọng được người lớn lắng nghe và thấu hiểu của trẻ có ý nghĩa như thế nào, và chúng ta – những người xung quanh – nên đáp lại nguyện vọng ấy ra sao? Trước hết, trẻ em cũng là những con người nhỏ bé, có suy nghĩ, tình cảm và ước mơ riêng. Khi được lắng nghe, trẻ sẽ cảm thấy mình được tôn trọng, được tin tưởng. Điều đó giúp các em mạnh dạn hơn trong việc bày tỏ ý kiến, tự tin hơn trong học tập và cuộc sống. Ví dụ, một em học sinh khi được cha mẹ lắng nghe về ước muốn theo đuổi sở thích hội họa, em sẽ có động lực để cố gắng, từ đó phát triển tài năng thực sự. Nếu bị gạt đi với câu nói “con còn nhỏ, biết gì mà nói”, em có thể khép lại tâm hồn mình, sống thiếu tự tin. K...
Xem thêm »

Phân tích bài thơ: Cảm hoài (Nỗi lòng) – Đặng Dung

Hình ảnh
Phân tích bài thơ Cảm hoài (Nỗi lòng) – Đặng Dung Trong lịch sử văn học dân tộc, có những áng thơ mang vẻ đẹp bi tráng, kết tinh từ những con người tài năng nhưng rơi vào cảnh ngộ éo le của thời thế. Bài thơ Cảm hoài của Đặng Dung là một trong những áng thơ tiêu biểu như thế. Chỉ với tám câu thơ Đường luật súc tích, tác giả đã để lại cho đời một tiếng lòng chan chứa nỗi bi phẫn trước cảnh nước mất nhà tan, đồng thời toát lên hình tượng người anh hùng trung nghĩa, kiên cường, dù thất thế nhưng vẫn giữ trọn khí tiết. 1. Mở đầu: Nỗi u hoài trước thế sự Hai câu thơ đầu đã mở ra cả một nỗi niềm u uất: “Thế sự du du nại lão hà, Vô cùng thiên địa nhập hàm ca.” Thế sự vốn dĩ dằng dặc, rối ren, biến đổi khôn lường. Giữa dòng đời cuộn chảy, tác giả ngậm ngùi nhìn lại bản thân: tuổi đã già, sức đã yếu, biết làm thế nào để gánh vác việc đời? Câu hỏi tu từ “nại lão hà” vang lên như một tiếng thở dài, thể hiện sự bất lực của con người trước vòng xoáy lịch sử. Không gian “vô cùng thiên địa” đố...
Xem thêm »

Tóm tắt Dế Mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài

Hình ảnh
Tóm tắt Dế Mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài Dế Mèn phiêu lưu ký là tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài, được xem là một trong những truyện thiếu nhi đặc sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Truyện kể về cuộc đời và hành trình phiêu lưu đầy thú vị, ý nghĩa của nhân vật chính – Dế Mèn. Ngay từ những trang đầu, tác giả giới thiệu tuổi thơ của Dế Mèn. Mèn vốn là một chú dế còn non, nhưng nhờ chăm chỉ rèn luyện nên lớn nhanh, khỏe mạnh, dáng vẻ cường tráng. Tuy nhiên, vì còn trẻ nên Dế Mèn có phần kiêu căng, ngỗ nghịch, thường hay trêu chọc kẻ yếu. Một lần, chỉ vì trêu chị Cốc mà Dế Mèn đã vô tình gây ra cái chết oan uổng cho Dế Choắt – người bạn hàng xóm gầy yếu, tội nghiệp. Cái chết của Dế Choắt trở thành một bài học đắt giá, khiến Dế Mèn vô cùng ân hận và bắt đầu suy nghĩ chín chắn hơn về cách sống. Sau biến cố ấy, Dế Mèn quyết định rời bỏ ngôi nhà nhỏ để bắt đầu chuyến phiêu lưu rộng lớn. Trên đường đi, Mèn gặp nhiều bạn bè mới và trải qua vô vàn sự kiện. Chú kết nghĩa với Dế Trũ...
Xem thêm »

Soạn bài: Chuyện cổ tích về loài người – Xuân Quỳnh

Hình ảnh
Soạn bài: Chuyện cổ tích về loài người – Xuân Quỳnh (Ngữ văn 6, tập 1 – Kết nối tri thức với cuộc sống) I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Xuân Quỳnh Xuân Quỳnh (1942 – 1988) là một trong những nữ nhà thơ tiêu biểu và xuất sắc nhất của thơ ca Việt Nam hiện đại. Bà sinh ra tại Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Tuổi thơ Xuân Quỳnh chịu nhiều mất mát khi mẹ mất sớm, điều đó góp phần hun đúc trong tâm hồn bà một khát khao yêu thương, khao khát được sống trong vòng tay gia đình. Các sáng tác của Xuân Quỳnh thường hồn nhiên, trong sáng, giản dị nhưng cũng rất giàu cảm xúc và giàu tình thương. Không chỉ nổi tiếng với thơ tình ( Sóng , Thuyền và biển …), Xuân Quỳnh còn đặc biệt thành công ở mảng thơ viết cho thiếu nhi. Những vần thơ của bà dành cho tuổi thơ vừa mộc mạc, gần gũi, vừa chan chứa tình cảm yêu thương của người mẹ. Một số tập thơ tiêu biểu của bà gồm: Tự hát , Lời ru trên mặt đất , Hoa dọc chiến hào , Bầu trời trong quả trứng … Xuân Quỳnh được nhiều thế hệ bạn đọc yêu mến bởi bà đã để lạ...
Xem thêm »