Soạn bài: Lá cờ thêu sáu chữ vàng (Trích, Nguyễn Huy Tưởng)

Soạn bài: Lá cờ thêu sáu chữ vàng

(Trích tiểu thuyết: Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng – Ngữ văn 8, tập 1)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả – Nguyễn Huy Tưởng (1912 – 1960)

  • Là một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại.

  • Quê: Dục Tú, Đông Anh, Hà Nội.

  • Sáng tác chủ yếu ở hai mảng:

    • Lịch sử, cách mạng: An Tư, Sống mãi với Thủ đô, Lá cờ thêu sáu chữ vàng...

    • Thiếu nhi: Chiến sĩ ca-nô, Kể chuyện Quang Trung...

  • Văn phong: hào hùng, trang trọng, giàu cảm xúc lịch sử, khơi dậy lòng tự hào dân tộc.

2. Tác phẩm

  • Hoàn cảnh sáng tác: Trích từ tiểu thuyết Lá cờ thêu sáu chữ vàng (1939).

  • Nội dung chính: Ca ngợi tinh thần anh hùng, mưu trí, dũng cảm của Trần Quốc Toản – vị thiếu niên tuổi nhỏ chí lớn, quyết tâm đánh giặc Nguyên – Mông cứu nước.

  • Ý nghĩa nhan đề: “Sáu chữ vàng” là lời vua Trần khen ngợi Trần Quốc Toản sau chiến công:
    👉 “Phá cường địch, báo hoàng ân” – phá tan quân mạnh, đền ơn vua.

II. Đọc – Hiểu văn bản

1. Nhân vật Trần Quốc Toản

  • Xuất thân: Con nhà tướng, tuổi nhỏ nhưng nuôi chí lớn, sớm căm thù giặc Nguyên.

  • Khát vọng: Muốn góp sức cùng triều đình, trực tiếp ra trận đánh giặc.

  • Tình huống kịch tính: Vì tuổi nhỏ không được vào bàn bàn việc nước với vua, lòng căm phẫn dâng trào, bóp nát quả cam trong tay.

  • Hành động:

    • Tự chiêu mộ nghĩa quân, sắm sửa khí giới.

    • Thêu sáu chữ vàng trên cờ – thể hiện quyết tâm sắt đá.

    • Dũng cảm xông pha trận mạc, góp phần làm quân Nguyên đại bại.

  • Phẩm chất nổi bật:

    • Yêu nước nồng nàn.

    • Tài trí, mưu lược, dũng cảm phi thường.

    • Tuổi nhỏ mà chí lớn – biểu tượng cho sức mạnh tuổi trẻ Việt Nam.

2. Ý nghĩa hình tượng “lá cờ thêu sáu chữ vàng”

  • Là biểu tượng của khát vọng độc lập, tự do.

  • Thể hiện niềm tin, ý chí quật cường của thiếu niên Trần Quốc Toản.

  • Trở thành biểu tượng bất diệt cho tinh thần yêu nước của dân tộc.

3. Nghệ thuật

  • Kết hợp giữa yếu tố lịch sử và hư cấu nghệ thuật, tạo nên sức hấp dẫn.

  • Miêu tả tâm lý, hành động nhân vật sinh động, chân thực.

  • Ngôn ngữ trang trọng, giàu cảm xúc hào hùng.

III. Tổng kết

  • Nội dung: Văn bản khắc họa hình tượng thiếu niên anh hùng Trần Quốc Toản – dẫu nhỏ tuổi nhưng có ý chí, hành động lớn lao, góp công vào sự nghiệp cứu nước. Qua đó, tác phẩm ca ngợi lòng yêu nước, khí phách anh hùng của tuổi trẻ Việt Nam thời Trần.

  • Nghệ thuật: Miêu tả nhân vật lịch sử sống động; xây dựng hình ảnh biểu tượng (lá cờ, sáu chữ vàng); lời văn giàu khí thế hào hùng.

  • Ý nghĩa giáo dục: Khơi dậy ở thế hệ trẻ tinh thần yêu nước, ý chí vươn lên, trách nhiệm đối với dân tộc.

IV. Trả lời câu hỏi SGK (Ngữ văn 8, tập 1)

Câu 1. Vì sao Trần Quốc Toản căm uất, nắm nát quả cam?

  • Vì tuổi nhỏ không được tham dự hội nghị bàn việc nước.

  • Thể hiện nỗi uất ức, khát khao được góp sức diệt giặc của vị thiếu niên anh hùng.

Câu 2. Trần Quốc Toản đã làm gì để thể hiện tấm lòng yêu nước của mình?

  • Chiêu mộ nghĩa quân, rèn luyện binh khí.

  • Tự soạn cờ thêu sáu chữ vàng, xông trận cùng quân sĩ.

  • Lập chiến công hiển hách, làm quân Nguyên khiếp sợ.

Câu 3. Ý nghĩa hình tượng “lá cờ thêu sáu chữ vàng”?

  • Biểu tượng cho quyết tâm, lòng trung nghĩa, tinh thần quật cường của tuổi trẻ.

  • Gợi niềm tự hào, khích lệ các thế hệ nối tiếp noi gương.

Câu 4. Qua nhân vật Trần Quốc Toản, em thấy trách nhiệm của tuổi trẻ hôm nay thế nào?

  • Phải nuôi chí lớn, sống có lý tưởng, biết gắn lợi ích bản thân với dân tộc.

  • Học tập, rèn luyện để mai này góp phần dựng xây và bảo vệ Tổ quốc.

👉 Như vậy, Lá cờ thêu sáu chữ vàng không chỉ là một áng văn lịch sử hào hùng mà còn là lời nhắn nhủ thế hệ trẻ hãy sống có ước mơ, hoài bão và sẵn sàng cống hiến cho Tổ quốc.

Soạn bài: Lá cờ thêu sáu chữ vàng

(Trích tiểu thuyết Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng – Ngữ văn 8, tập 1)

GV.Thiên Di

Nhận xét

Đăng nhận xét