Bài văn phân tích đoạn trích Ngôi nhà trên cây

Bài văn phân tích đoạn trích Ngôi nhà trên cây

(trích Totto-chan bên cửa sổ của Kuroyanagi Tetsuko)

Trong nền văn học Nhật Bản hiện đại, tác phẩm Totto-chan bên cửa sổ của nhà văn Kuroyanagi Tetsuko được xem là một cuốn hồi kí đặc biệt, vừa dành cho thiếu nhi vừa dành cho người lớn. Qua những trang viết giản dị, trong sáng, tác phẩm tái hiện một tuổi thơ hồn nhiên, giàu mơ mộng của cô bé Totto-chan trong môi trường giáo dục mới mẻ ở trường Tomoe. Trong đó, đoạn trích Ngôi nhà trên cây đã để lại dấu ấn sâu sắc, bởi nó không chỉ vẽ lại một kỉ niệm tuổi thơ đáng nhớ mà còn hàm chứa nhiều ý nghĩa nhân văn và triết lí giáo dục tiến bộ.

Trước hết, đoạn trích mở ra một không gian học tập vô cùng độc đáo: những ngôi nhà được dựng trên cây trong sân trường. Hình ảnh ấy gợi nên sự tò mò, hấp dẫn, bởi vốn dĩ lớp học thường gắn liền với bàn ghế, bốn bức tường và mái ngói. Thế nhưng, ở Tomoe, thầy hiệu trưởng Kobayashi đã sáng tạo nên một lớp học hoàn toàn khác: trên cao, giữa những tán lá xanh. Từ ngôi nhà trên cây, học sinh có thể nhìn thấy cảnh vật xung quanh với một cảm giác mới mẻ, đầy hứng thú. Chính sự thay đổi không gian ấy đã khiến việc học không còn gò bó, khô cứng mà trở thành một trải nghiệm đầy màu sắc. Đây chính là biểu hiện đầu tiên cho thấy quan niệm giáo dục của thầy hiệu trưởng: học phải gắn với niềm vui và sự tự do.

Đối với Totto-chan, ngôi nhà trên cây không chỉ là lớp học mà còn là một thế giới kì diệu. Cảm xúc của em hiện lên qua từng dòng văn: thích thú, khoái chí, rồi say mê khi được ngồi trong không gian đặc biệt ấy. Bé Totto-chan vốn là cô bé hồn nhiên, hiếu động, giàu trí tưởng tượng, nên khi được ở trong ngôi nhà trên cây, em cảm thấy như được bước vào một thế giới riêng – nơi em có thể thỏa sức ngắm nhìn, khám phá, vui đùa. Chính niềm vui giản dị ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, giúp em thêm gắn bó với thầy cô, bạn bè và mái trường. Có thể nói, đoạn trích đã tái hiện rất chân thực một tuổi thơ hạnh phúc, nơi niềm vui đến từ những điều giản dị, tự nhiên.

Không chỉ gợi nhắc kỉ niệm tuổi thơ, hình ảnh ngôi nhà trên cây còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Nó là biểu tượng của một phương pháp giáo dục mới mẻ, nhân văn, đề cao sự tự do và sáng tạo. Thầy hiệu trưởng Kobayashi đã cho học sinh học tập giữa thiên nhiên, để các em được tiếp xúc với bầu trời, cỏ cây, ánh sáng – những yếu tố nuôi dưỡng trí tưởng tượng và tình yêu cuộc sống. Bằng cách ấy, ông muốn dạy cho học sinh rằng học tập không chỉ là ghi nhớ sách vở, mà còn là học cách cảm nhận, khám phá thế giới bằng đôi mắt hồn nhiên. Triết lí giáo dục ấy, dù được thể hiện qua một chi tiết nhỏ, lại mang giá trị to lớn: trẻ em chỉ thực sự phát triển khi được sống trong một môi trường thân thiện, gần gũi và tự do.

Bên cạnh nội dung, đoạn trích còn hấp dẫn bởi nghệ thuật kể chuyện giản dị mà giàu sức gợi. Kuroyanagi Tetsuko viết bằng giọng văn hồn nhiên, trong sáng, như đang kể lại kí ức tuổi thơ của chính mình. Những chi tiết miêu tả ngôi nhà trên cây, cảm xúc của Totto-chan tuy nhỏ bé nhưng lại chứa đựng sức gợi hình, gợi cảm mạnh mẽ. Người đọc không chỉ hình dung ra cảnh vật, mà còn như được sống lại tuổi thơ của mình – tuổi thơ với những trò chơi trên cành cây, với những giấc mơ ngây thơ và khát vọng tự do. Chính sự chân thực và hồn nhiên ấy đã làm nên sức hấp dẫn lâu bền của đoạn trích.

Từ đoạn trích Ngôi nhà trên cây, người đọc không chỉ được chiêm ngưỡng một tuổi thơ đẹp mà còn rút ra bài học nhân sinh sâu sắc: hãy để trẻ em được lớn lên trong tự do, trong niềm vui và sự hòa hợp với thiên nhiên. Mỗi đứa trẻ đều có quyền được học tập trong một môi trường lành mạnh, được khuyến khích phát huy trí tưởng tượng, được nuôi dưỡng tâm hồn bằng hạnh phúc giản dị. Đó cũng là thông điệp mà tác giả gửi gắm: giáo dục không phải là sự áp đặt, mà phải là sự đồng hành, thấu hiểu và khích lệ.

Tóm lại, đoạn trích Ngôi nhà trên cây không chỉ ghi lại một kỉ niệm tuổi thơ đáng nhớ của Totto-chan mà còn thể hiện triết lí giáo dục tiến bộ, nhân văn. Hình ảnh ngôi nhà trên cây là biểu tượng của tuổi thơ hồn nhiên, của niềm vui giản dị và khát vọng tự do sáng tạo. Qua đó, tác phẩm nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng tuổi thơ, hãy tạo dựng một môi trường học tập thân thiện và giàu tình yêu thương để mỗi đứa trẻ có thể phát triển một cách toàn diện. Đây cũng chính là giá trị lâu bền khiến Totto-chan bên cửa sổ trở thành cuốn sách không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn là “bài học” sâu sắc cho người lớn, đặc biệt là những ai quan tâm đến việc giáo dục con người.

Bài văn phân tích đoạn trích Ngôi nhà trên cây - (trích Totto-chan bên cửa sổ của Kuroyanagi Tetsuko). Chương trình Ngữ Văn lớp 7, tập 1

Soạn bài: Thiên Di