Giới thiệu truyện ngắn Bài học quét nhà của Nam Cao

Giới thiệu truyện ngắn Bài học quét nhà của Nam Cao

1. Vài nét về tác giả Nam Cao

Nam Cao (1915 – 1951) là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông nổi tiếng với các tác phẩm viết về người nông dân và người trí thức nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945. Bằng ngòi bút chân thực, sâu sắc và giàu giá trị nhân đạo, Nam Cao đã khắc họa rõ nét những kiếp người nhỏ bé, lam lũ, nghèo khổ nhưng vẫn ẩn chứa bên trong phẩm chất cao đẹp và khát vọng sống.

Ngoài những tác phẩm quen thuộc như Chí Phèo, Lão Hạc, Đời thừa, Nam Cao còn để lại nhiều truyện ngắn giàu ý nghĩa giáo dục, hướng con người đến những bài học nhân sinh giản dị mà sâu xa. Trong đó, Bài học quét nhà là một truyện ngắn nhẹ nhàng, gần gũi nhưng lại chứa đựng nhiều triết lý về cuộc sống và giáo dục nhân cách.

2. Hoàn cảnh sáng tác

Bài học quét nhà không nổi tiếng và không được phổ biến rộng rãi như Chí Phèo hay Lão Hạc, nhưng lại được viết trong giai đoạn Nam Cao quan tâm nhiều đến đời sống gia đình, trẻ nhỏ và các vấn đề giáo dục. Tác phẩm phản ánh tư tưởng của Nam Cao về việc hình thành nhân cách con người ngay từ những hành động, việc làm giản dị hằng ngày.

Qua câu chuyện tưởng chừng nhỏ bé là việc một đứa trẻ học quét nhà, Nam Cao đã gửi gắm cái nhìn tinh tế về cách dạy dỗ con trẻ: dạy làm việc nhỏ cũng là dạy cách sống, dạy trách nhiệm và ý thức.

3. Tóm tắt nội dung tác phẩm

Truyện xoay quanh câu chuyện về một đứa trẻ lần đầu tiên được người lớn dạy cho cách quét nhà. Ban đầu, em còn vụng về, quét không sạch, còn để lại rác trong góc. Người lớn không quát mắng mà nhẹ nhàng hướng dẫn, chỉ cho em thấy rằng quét nhà không chỉ là “kéo chổi qua loa” mà cần để ý đến từng chi tiết, từng góc khuất.

Qua quá trình ấy, đứa trẻ hiểu rằng: muốn làm một việc gì cũng cần cẩn thận, chu đáo, không được hời hợt, qua loa. Dần dần, em cảm nhận được niềm vui khi hoàn thành công việc gọn gàng, sạch sẽ, đồng thời thấy mình trưởng thành hơn.

4. Ý nghĩa giáo dục của truyện

Bài học quét nhà mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

• Giáo dục ý thức lao động: Truyện cho thấy lao động, dù là công việc nhỏ bé nhất, cũng đòi hỏi sự nghiêm túc và tinh thần trách nhiệm.

• Hình thành nhân cách từ những việc giản dị: Một đứa trẻ biết quét nhà cẩn thận cũng sẽ dần hình thành tính cách chu đáo, có trách nhiệm trong những việc lớn sau này.

• Cách dạy dỗ khéo léo của người lớn: Nam Cao nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiên nhẫn, nhẹ nhàng, dùng lời khuyên thay cho quát mắng. Đó mới là con đường giáo dục hiệu quả.

• Triết lý sống sâu xa: Trong cuộc sống, muốn thành công, con người cần làm tốt từ những điều nhỏ nhặt, không được xem thường việc nhỏ.

5. Giá trị nghệ thuật

• Giọng kể nhẹ nhàng, dung dị: Không căng thẳng kịch tính, truyện đi vào lòng người bằng những chi tiết gần gũi, đời thường.

• Ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu: Phù hợp với đối tượng trẻ em, nhưng đồng thời cũng khiến người lớn suy ngẫm.

• Lối viết tinh tế: Nam Cao biến một việc tưởng như vụn vặt thành một câu chuyện giàu giá trị triết lý.

6. Kết luận

Bài học quét nhà tuy không đồ sộ hay nổi bật như những truyện ngắn khác của Nam Cao, nhưng lại mang một vẻ đẹp riêng: giản dị mà thấm thía, gần gũi mà sâu xa. Tác phẩm cho ta thấy triết lý giáo dục rất nhân văn: dạy trẻ từ việc nhỏ, dạy bằng tình thương và sự kiên nhẫn. Đồng thời, tác phẩm cũng nhắc nhở mỗi chúng ta: hãy bắt đầu xây dựng sự cẩn trọng, trách nhiệm và nhân cách từ những việc giản dị trong đời sống hằng ngày.

Giới thiệu truyện ngắn Bài học quét nhà của Nam Cao. Chương trình Ngữ Văn Lớp 10

Soạn bài: Thiên Di