Tóm tắt truyện ngắn Bài học quét nhà – Nam Cao

Tóm tắt truyện ngắn Bài học quét nhà – Nam Cao

Truyện mở đầu bằng một sự việc rất quen thuộc trong đời sống gia đình: một đứa trẻ lần đầu tiên được người lớn trong nhà giao cho công việc quét nhà. Với tâm hồn trong sáng và lòng háo hức của tuổi thơ, em coi đây như một nhiệm vụ đặc biệt, bởi từ trước đến nay em chưa bao giờ được tin tưởng để làm việc “người lớn” như thế. Cầm cây chổi trên tay, đứa trẻ cảm thấy tự hào vì mình đã lớn hơn một chút, đã có thể gánh vác trách nhiệm.

Tuy nhiên, việc quét nhà đối với em không hề dễ dàng. Trong trí tưởng tượng non nớt của mình, em nghĩ rằng chỉ cần đưa chổi lia qua sàn vài lượt là xong. Em quét rất nhanh, vừa quét vừa cảm thấy thích thú vì nghĩ rằng mình đã hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc. Thế nhưng, khi người lớn nhìn lại thì sàn nhà vẫn còn nhiều rác, bụi bặm vẫn nằm lẩn khuất trong các góc, gầm bàn, gầm giường. Công việc của em rõ ràng chưa đạt yêu cầu.

Điều quan trọng là người lớn trong nhà đã không la mắng hay trách phạt. Thay vì nổi nóng, họ kiên nhẫn chỉ cho em thấy rằng: quét nhà không phải là quét qua loa, mà phải chú ý từng chi tiết nhỏ. Quét nhà cũng giống như làm bất kỳ công việc nào khác, muốn sạch sẽ thì phải quét từ ngoài vào trong, từ chỗ sạch đến chỗ bẩn, không được bỏ sót góc nào. Người lớn vừa nói, vừa chỉ dẫn cặn kẽ để em hiểu rõ cách làm.

Ban đầu, đứa trẻ có phần ngượng nghịu và hơi buồn vì công việc của mình chưa được công nhận. Nhưng nhờ sự động viên, khích lệ dịu dàng, em lấy lại tinh thần và bắt đầu làm lại từ đầu. Lần này, em quét chậm hơn, đưa chổi cẩn thận hơn. Em chịu khó cúi xuống quan sát từng khe nhỏ, từng khoảng trống nơi chân bàn, góc nhà. Cây chổi theo tay em di chuyển đều đặn, rác được gom gọn lại, bụi bặm không còn vương vãi khắp nơi.

Dù mất nhiều thời gian hơn, nhưng khi ngẩng lên nhìn thành quả, đứa trẻ cảm thấy một niềm vui khó tả. Căn nhà giờ đây trở nên gọn gàng, sạch sẽ; nền nhà sáng hơn hẳn. Em thấy tự hào vì mình đã làm được một việc có ích cho gia đình. Không chỉ vậy, trong lòng em còn đọng lại một sự hiểu biết mới mẻ: muốn làm bất cứ việc gì cũng cần sự chăm chỉ, cẩn thận và chu đáo, nếu chỉ làm hời hợt, qua loa thì kết quả sẽ không bao giờ trọn vẹn.

Từ một việc rất nhỏ bé – quét nhà – đứa trẻ học được một bài học lớn của cuộc đời. Đó là bài học về ý thức trách nhiệm: khi đã nhận làm một việc gì, dù lớn hay nhỏ, cũng phải làm đến nơi đến chốn. Đó cũng là bài học về sự rèn luyện tính cách: làm tốt những việc nhỏ mới có thể làm được những việc lớn. Và sâu xa hơn, em hiểu rằng: lao động, dù là công việc giản dị nhất, cũng đáng được trân trọng, bởi nó giúp con người rèn luyện đức tính tốt và mang lại niềm vui khi hoàn thành.

Câu chuyện còn gợi cho người đọc một ý nghĩa khác: cách giáo dục trẻ em. Người lớn trong truyện đã chọn con đường nhẹ nhàng, kiên nhẫn để dạy bảo. Họ không dùng roi vọt hay những lời quát mắng, mà khéo léo khơi gợi sự cố gắng và niềm hứng thú trong tâm hồn trẻ thơ. Nhờ đó, đứa trẻ không cảm thấy nản chí, mà càng ngày càng thêm yêu thích công việc, thêm tin tưởng vào bản thân mình. Đây chính là một bài học quý giá đối với các bậc cha mẹ, thầy cô trong việc dạy dỗ con trẻ: hãy bắt đầu từ những điều giản dị, dạy bằng sự thấu hiểu và yêu thương.

Kết thúc truyện, hình ảnh đứa trẻ vui vẻ nhìn căn nhà sạch sẽ là một hình ảnh đẹp. Nó không chỉ biểu hiện niềm vui khi hoàn thành công việc, mà còn tượng trưng cho sự trưởng thành trong nhận thức và nhân cách của em. Từ một hành động nhỏ, em đã hiểu thêm một lẽ sống: sống có trách nhiệm, làm việc chu đáo và trân trọng lao động.

Như vậy, Bài học quét nhà tuy là một truyện ngắn rất giản dị, xoay quanh một việc thường ngày trong gia đình, nhưng lại để lại dư âm sâu xa. Truyện không chỉ tóm tắt lại quá trình một đứa trẻ học quét nhà, mà còn gửi gắm triết lý nhân sinh: nhân cách lớn được vun đắp từ những việc nhỏ; trách nhiệm và sự cẩn trọng phải bắt đầu từ những hành động giản dị hằng ngày. Đồng thời, tác phẩm cũng ca ngợi phương pháp giáo dục đầy tình thương và sự kiên nhẫn của người lớn.

Soạn bài: Thiên Di