Phân Tích Nhân Vật Kiều Phương Trong Truyện Ngắn "Bức Tranh Của Em Gái Tôi"

Phân Tích Nhân Vật Kiều Phương Trong Truyện Ngắn "Bức Tranh Của Em Gái Tôi" - Tạ Duy Anh

PHÂN TÍCH NHÂN VẬT KIỀU PHƯƠNG TRONG TRUYỆN NGẮN “BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI” – TẠ DUY ANH

(Ngữ văn 6, tập 1)

I. MỞ BÀI

Trong văn học Việt Nam hiện đại, Tạ Duy Anh là một nhà văn giàu cảm xúc và luôn hướng ngòi bút của mình vào thế giới nội tâm con người. Các sáng tác của ông thường giản dị, đời thường nhưng lại ẩn chứa những bài học sâu sắc về đạo đức và tình cảm.

Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” là một tác phẩm tiêu biểu, được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn lớp 6, đã để lại trong lòng người đọc nhiều dư vị ngọt ngào.

Nếu nhân vật “tôi” – người anh – là đại diện cho sự ích kỷ, ghen tị và quá trình thức tỉnh, thì Kiều Phương, cô em gái nhỏ bé, hồn nhiên, lại là nguồn sáng của câu chuyện:

một tâm hồn trong trẻo, nhân hậu, tràn đầy yêu thương và cũng là ngọn lửa cảm hóa, soi rọi con đường trưởng thành cho anh trai mình.

Qua hình ảnh Kiều Phương, Tạ Duy Anh gửi đến người đọc thông điệp nhân văn: Trong cuộc sống, lòng yêu thương và sự bao dung có thể cảm hóa mọi trái tim, kể cả những tâm hồn lạc lối vì ghen ghét, ích kỷ.

II. THÂN BÀI

1. Giới thiệu nhân vật Kiều Phương – cô bé hồn nhiên, đáng yêu

Ngay từ những dòng đầu truyện, Tạ Duy Anh đã giới thiệu về Kiều Phương bằng một hình ảnh thật gần gũi:

“Em tôi tên là Kiều Phương, nhưng trong nhà mọi người thường gọi em là Mèo.”

Cách gọi thân mật ấy đã thể hiện tình cảm yêu thương, trìu mến của gia đình và cũng gợi ra phần nào tính cách của nhân vật. Cái tên “Mèo” gợi cảm giác dễ thương, tinh nghịch, nhanh nhẹn và ngộ nghĩnh – đúng như bản chất của Kiều Phương.

Em là một cô bé hồn nhiên, trong sáng, luôn vui tươi và vô tư trong cuộc sống. Dù còn nhỏ, em đã có một tâm hồn nhạy cảm và một trái tim ấm áp. Ở Kiều Phương, người ta thấy toát lên sự ngây thơ của trẻ thơ nhưng cũng đầy lòng nhân hậu, yêu thương và bao dung.

2. Kiều Phương – cô bé có tâm hồn trong sáng, yêu đời và giàu cảm xúc

Ở độ tuổi còn rất nhỏ, Kiều Phương đã thể hiện một tâm hồn phong phú, yêu cái đẹp và yêu cuộc sống.

Em thường hay nghịch ngợm, tò mò, thích khám phá mọi thứ xung quanh. Dường như trong mắt em, thế giới là một bức tranh nhiều màu sắc, chứa đựng điều kỳ diệu nào cũng đáng yêu.

Em không hề để tâm đến những chuyện lớn lao, cũng không nhận ra anh trai mình đang ghen tị. Cô bé vẫn vô tư trò chuyện, nô đùa, chia sẻ những điều mình thích với anh.

Chính sự trong sáng ấy khiến người đọc cảm nhận được một tấm lòng trong veo như giọt sương ban mai.

Kiều Phương sống bằng tình cảm chân thật. Em luôn yêu thương anh trai, dù anh đôi khi lạnh nhạt, xa cách. Em không giận hờn, không oán trách, chỉ lặng lẽ thể hiện tình yêu ấy bằng ánh mắt, bằng nụ cười và – đặc biệt – bằng hội họa, thứ ngôn ngữ của tâm hồn.

3. Kiều Phương – cô bé có năng khiếu hội họa bẩm sinh, tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp

Một trong những nét đặc sắc nhất của Kiều Phương là tài năng hội họa thiên phú.

Ban đầu, em chỉ vẽ bằng những vật liệu đơn giản: nhọ nồi, than, bút chì. Vẽ ở bất cứ đâu, trên bất cứ thứ gì có thể. Đó không chỉ là trò nghịch ngợm của trẻ con, mà là biểu hiện của một niềm say mê, một tâm hồn nghệ sĩ đích thực.

“Mỗi khi có thì giờ rảnh, em lại hí hoáy vẽ, dán giấy, hoặc làm những đồ chơi nhỏ xinh.”

Những nét vẽ hồn nhiên của em đã gây chú ý cho một họa sĩ – người phát hiện ra năng khiếu hội họa đặc biệt của cô bé.

Dưới sự hướng dẫn của người họa sĩ ấy, tài năng của Kiều Phương ngày càng nở rộ. Em vẽ bằng cảm xúc, bằng trái tim, bằng đôi mắt trong sáng nhìn đời.

Điều đáng quý là, dù được mọi người khen ngợi, được mời đi thi, được giải thưởng lớn, Kiều Phương vẫn giữ được sự khiêm nhường và trong sáng, không kiêu căng, không tự mãn.

Trái lại, em vẫn quan tâm đến anh trai, vẫn nhìn anh bằng ánh mắt ngưỡng mộ và thương yêu.

Tài năng của Kiều Phương không chỉ là năng lực sáng tạo, mà còn là biểu hiện của tâm hồn thuần khiết, biết rung động trước vẻ đẹp và lòng nhân ái của con người.

4. Kiều Phương – tấm lòng yêu thương, vị tha và bao dung vô hạn

Điều khiến người đọc xúc động nhất ở Kiều Phương không phải chỉ là tài năng vẽ tranh, mà là trái tim chan chứa tình thương của em dành cho anh trai.

Trong khi người anh ghen tị, xa cách, thậm chí lạnh lùng, Kiều Phương vẫn giữ nguyên tình cảm yêu thương, trong sáng và chân thành.

Em không hề để ý đến thái độ của anh, không giận dỗi, không trách móc, chỉ lặng lẽ sống thật với cảm xúc của mình. Và chính trong sự lặng lẽ đó, tình yêu thương của em càng trở nên sâu sắc.

Tình cảm ấy được thể hiện trọn vẹn trong bức tranh mang tên “Anh trai tôi” – bức tranh đoạt giải nhất trong cuộc thi vẽ thiếu nhi toàn quốc.

Đó không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà là một bản tình ca của lòng yêu thương.

Trong bức tranh ấy, Kiều Phương không vẽ anh trai bằng những đường nét hiện thực – người anh đang lạnh lùng, cau có – mà vẽ hình ảnh người anh trong tâm hồn em:

“Một cậu bé hiền lành, đôi mắt sáng, khuôn mặt rạng rỡ và nhân hậu.”

Em nhìn anh trai bằng ánh nhìn của tình yêu, của sự bao dung.

Dù anh có xa cách, em vẫn chỉ thấy ở anh điều tốt đẹp nhất.

Bức tranh chính là tấm gương soi tâm hồn của Kiều Phương – một tấm gương trong suốt, phản chiếu ánh sáng của sự vị tha và tình yêu thương thuần khiết.

Chính bức tranh ấy đã khiến người anh bừng tỉnh, nhận ra lỗi lầm, xấu hổ và ân hận, từ đó thay đổi bản thân.

Như vậy, Kiều Phương không chỉ là người em gái, mà còn là người cứu rỗi, người cảm hóa anh trai mình bằng tình yêu trong sáng.

5. Tình yêu thương – nguồn sức mạnh cảm hóa và giáo dục nhân cách

Kiều Phương là minh chứng cho một chân lý giản dị mà sâu sắc:

“Chỉ có tình yêu thương mới có thể cảm hóa con người.”

Người anh có thể không nghe lời khuyên, không chịu ai dạy bảo, nhưng đã bị tình cảm của em gái đánh thức.

Em không nói một lời trách móc, không giảng giải đạo lý, chỉ gửi gắm tình cảm chân thành qua hội họa.

Chính sự chân thành ấy đã làm nên sức mạnh kỳ diệu: từ một trái tim nhỏ bé, lan tỏa ánh sáng nhân hậu đến một tâm hồn đang lạc lối.

Tình yêu thương của Kiều Phương giống như ánh sáng của nghệ thuật, nhẹ nhàng mà mạnh mẽ, thấm sâu mà không ồn ào.

Em dạy cho anh, và cũng dạy cho người đọc, rằng:

Khi ta yêu thương bằng cả tấm lòng, ta có thể thay đổi người khác.
Khi ta bao dung, tha thứ, ta khiến thế giới trở nên đẹp đẽ hơn.

Tạ Duy Anh đã dùng hình ảnh Kiều Phương để ca ngợi vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng, vẻ đẹp mà đôi khi người lớn đã đánh mất giữa cuộc sống nhiều bon chen, ganh đua.

6. Nghệ thuật khắc họa nhân vật Kiều Phương

Thành công của truyện không chỉ nằm ở nội dung cảm động, mà còn ở nghệ thuật miêu tả tinh tế của nhà văn.

Ngôi kể thứ nhất (qua lời người anh) là lựa chọn tài tình. Thay vì để Kiều Phương kể, Tạ Duy Anh để anh trai kể, nhờ đó nhân vật Kiều Phương hiện lên khách quan, đáng yêu và trong sáng hơn qua ánh nhìn của người khác.
Nghệ thuật tương phản: giữa Kiều Phương và người anh – một bên trong sáng, yêu thương; một bên ghen tị, ích kỷ. Sự đối lập ấy làm nổi bật tấm lòng cao đẹp của em gái.
Chi tiết nghệ thuật đặc sắc: bức tranh “Anh trai tôi” vừa là kết thúc, vừa là biểu tượng – nó không chỉ ghi lại hình ảnh người anh mà còn ghi lại vẻ đẹp tâm hồn của chính em gái.
Ngôn ngữ giản dị mà gợi cảm: Câu văn nhẹ nhàng, trong sáng, phù hợp với tâm lý trẻ thơ, nhưng lại chứa đựng chiều sâu triết lý về tình người.

7. Ý nghĩa và giá trị nhân văn của hình tượng Kiều Phương

Kiều Phương là linh hồn của tác phẩm.

Nhờ có em, câu chuyện không chìm trong bóng tối của sự đố kỵ, mà tỏa sáng bởi ánh sáng của yêu thương và tha thứ.

Nhờ có em, người anh mới nhận ra giá trị của tình cảm gia đình, học được cách sống chân thành và bao dung hơn.

Kiều Phương là biểu tượng của tình yêu thương vô điều kiện – thứ tình cảm không vụ lợi, không so đo, không cần đáp trả.

Em cũng là hình ảnh thuần khiết của tuổi thơ – trong sáng, hồn nhiên, biết yêu cái đẹp và tin vào điều tốt.

Đó là vẻ đẹp mà người lớn đôi khi quên mất trong nhịp sống thực dụng.

Thông qua hình tượng Kiều Phương, Tạ Duy Anh nhắc nhở mỗi người:

Hãy giữ trong mình một trái tim trong sáng, biết yêu thương và cảm thông.
Bởi chính tình yêu thương là sức mạnh giúp ta và người khác cùng trở nên tốt đẹp hơn.

III. KẾT BÀI

Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” của Tạ Duy Anh là một khúc ca dịu dàng về tình anh em, về sức mạnh của lòng nhân ái.

Trong đó, nhân vật Kiều Phương hiện lên như một bông hoa tinh khiết, tỏa hương thơm nhẹ nhàng nhưng sâu lắng.

Em là hiện thân của vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam: hồn nhiên, nhân hậu, biết yêu thương và tha thứ.

Từ tấm lòng ấy, em đã làm nên một “bức tranh” không chỉ đẹp về hình thức, mà còn chứa đựng ánh sáng của tình người, giúp người anh – và cả chúng ta – nhận ra giá trị đích thực của cuộc sống.

Nếu người anh là hình ảnh của con người trên hành trình tìm kiếm bản thân, thì Kiều Phương là ánh sáng dẫn đường, là ngọn lửa sưởi ấm, là minh chứng rằng:

“Chỉ có trái tim trong sáng và tình yêu thương chân thành mới khiến con người trở nên cao đẹp và hạnh phúc thật sự.”

Phân Tích Nhân Vật Kiều Phương Trong Truyện Ngắn "Bức Tranh Của Em Gái Tôi" - Tạ Duy Anh. Chương trình Ngữ Văn Lớp 6, Tập 1.

Soạn bài: Thiên Di

Tìm kiếm Blog này

Mentorazone