Phân Tích Nhân Vật Người Anh (Nhân Vật "Tôi") Trong Truyện Ngắn - "Bức Tranh Của Em Gái Tôi" - Tạ Duy Anh
PHÂN TÍCH NHÂN VẬT NGƯỜI ANH (NHÂN VẬT “TÔI”) TRONG TRUYỆN NGẮN “BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI” – TẠ DUY ANH
I. MỞ BÀI
II. THÂN BÀI
1. Hoàn cảnh và vai trò của nhân vật “tôi” trong truyện
Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, người kể chuyện là nhân vật “tôi” – người anh trai của Kiều Phương. Cách lựa chọn ngôi kể này giúp câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi và có chiều sâu nội tâm. Toàn bộ diễn biến, cảm xúc, suy nghĩ đều được thể hiện qua lăng kính của người anh, tạo điều kiện để người đọc thấu hiểu quá trình biến đổi tâm lý từ ghen tị đến ân hận, từ ích kỷ đến vị tha.
Người anh là nhân vật trung tâm của câu chuyện, đồng thời cũng là nhân vật có sự phát triển tâm lý rõ nét nhất. Truyện không có nhiều tình tiết gay cấn, nhưng sự thay đổi âm thầm trong nội tâm “tôi” lại chính là điểm nhấn, là mạch cảm xúc làm nên chiều sâu của tác phẩm.
2. Tính cách ban đầu của người anh: hiếu thắng, tự ái và ghen tị
Những trang đầu truyện, người đọc dễ dàng nhận thấy người anh là một cậu bé hiếu thắng, tự trọng cao và có phần ích kỷ. Trong gia đình, cậu vốn quen được quan tâm, được công nhận là “người anh lớn”, nên khi thấy em gái Kiều Phương được mọi người yêu mến, được khen ngợi vì có năng khiếu vẽ tranh, cậu bắt đầu nảy sinh tâm lý ghen tị, tự ái.
Tạ Duy Anh rất tinh tế khi diễn tả tâm lý ấy không qua lời kể trực tiếp, mà qua những chi tiết nhỏ, đời thường mà chân thực:
“Tôi nhận thấy dường như ai cũng khen ngợi cái tài của em, còn tôi thì chẳng ai để ý.”Câu nói ấy tưởng như nhẹ nhàng, nhưng ẩn chứa bên trong là một nỗi tổn thương sâu kín – một vết thương lòng của tuổi nhỏ khi lần đầu cảm thấy mình “kém hơn” người khác.
Người anh không xấu, nhưng cậu chưa đủ trưởng thành để hiểu rằng tài năng của người khác không hề làm giảm giá trị của mình. Chính sự non nớt trong nhận thức và lòng tự trọng quá lớn đã khiến cậu rơi vào trạng thái ghen ghét, đố kỵ – một biểu hiện rất phổ biến ở lứa tuổi dậy thì, khi cái tôi cá nhân đang hình thành mạnh mẽ.
3. Tâm lý ghen tị và hành động xa cách em gái
-
Cậu tránh nói chuyện với em gái.
-
Cậu tránh nhìn em, không muốn chia sẻ niềm vui cùng em.
-
Cậu im lặng, thu mình, để mặc cho em gái vô tư nói cười.
Tạ Duy Anh không hề dùng lời buộc tội hay phán xét, mà để người anh tự kể lại bằng giọng điệu thầm kín, khiến người đọc cảm nhận rõ sự giằng xé bên trong: vừa ghen tị, vừa tự dằn vặt, vừa muốn gần gũi nhưng lại cố tình xa cách.
Điều đặc biệt là, Kiều Phương – cô bé hồn nhiên – không hề biết anh mình đang buồn bực, trái lại, em vẫn quan tâm, yêu thương anh bằng tất cả tấm lòng trong sáng. Chính sự hồn nhiên ấy vô tình khiến người anh càng cảm thấy xấu hổ, nhỏ bé.
Tâm lý ghen tị của người anh không chỉ là biểu hiện của ích kỷ, mà sâu xa hơn là nỗi sợ bị lãng quên, sợ mất vị trí trong lòng người thân. Đây là một nét tâm lý rất thật của con người, đặc biệt trong quan hệ anh em, bạn bè hay giữa những người cùng trang lứa.
4. Cao trào của truyện: Khi người anh đối diện với bức tranh “Anh trai tôi”
Cao trào của truyện là khi người anh đứng trước bức tranh đoạt giải của Kiều Phương. Cảnh ấy được nhà văn miêu tả bằng những câu văn giản dị nhưng đầy sức gợi.
“Tôi lặng người đi. Trước mắt tôi là một bức tranh tuyệt đẹp. Trong tranh là một cậu bé với đôi mắt trong sáng, khuôn mặt rạng ngời, tỏa sáng giữa khung cảnh chan hòa ánh sáng.”
Giây phút đó là bước ngoặt trong tâm hồn người anh. Cậu sững sờ khi nhận ra nhân vật trong bức tranh chính là mình – “Anh trai tôi”. Nhưng điều khiến cậu bàng hoàng không phải là việc mình được vẽ, mà là ánh nhìn yêu thương, tôn kính, ngưỡng mộ mà em gái đã dành cho mình.
5. Sự thức tỉnh và trưởng thành trong tâm hồn người anh
Từ giây phút đứng trước bức tranh “Anh trai tôi”, người anh đã thực sự thay đổi. Cậu nhận ra:
-
Bấy lâu nay, mình đã sống hẹp hòi, ích kỷ.
-
Cậu hiểu rằng, tình yêu thương mới là điều quý giá nhất trong đời.
-
Cậu cũng nhận ra vẻ đẹp của người em gái – không chỉ là tài năng, mà là vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, nhân hậu và vị tha.
Từ một cậu bé ghen tị, người anh trở thành một con người biết suy nghĩ, biết tự soi vào lòng mình, biết nhận ra lỗi và muốn sống tốt hơn. Đây là một hành trình tự nhận thức – hành trình trưởng thành về tâm hồn, đầy xúc động và ý nghĩa.
6. Nghệ thuật khắc họa nhân vật người anh
Tạ Duy Anh rất thành công trong việc khắc họa tâm lý nhân vật. Một vài điểm nổi bật:
-
Ngôi kể thứ nhất: giúp người đọc cảm nhận trực tiếp những biến đổi trong suy nghĩ và cảm xúc của người anh, khiến câu chuyện trở nên chân thực, giàu tính tự bộc bạch.
-
Miêu tả tâm lý tinh tế: Nhà văn không dùng những lời lẽ to tát mà để nhân vật tự bộc lộ qua hành động, cử chỉ, ánh mắt, và những dòng suy nghĩ thầm kín.
-
Nghệ thuật tương phản: Giữa người anh – ghen tị, ích kỷ – và Kiều Phương – hồn nhiên, trong sáng – tạo nên một thế đối lập rõ rệt, qua đó làm nổi bật quá trình chuyển hóa của nhân vật.
-
Ngôn ngữ giản dị mà sâu sắc: Cách kể tự nhiên, trong sáng, phù hợp với tâm lý trẻ thơ nhưng ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa, khiến người đọc vừa xúc động vừa suy ngẫm.
7. Ý nghĩa biểu tượng của “bức tranh”
“Bức tranh” trong truyện không chỉ là tác phẩm nghệ thuật, mà còn là biểu tượng của tâm hồn con người.
-
Với Kiều Phương, bức tranh là cách em thể hiện tình yêu thương và lòng kính trọng với anh.
-
Với người anh, bức tranh là tấm gương soi tâm hồn, giúp cậu nhận ra con người thật của mình – xấu xí, ích kỷ – và đồng thời khơi dậy khát vọng sống tốt đẹp hơn.
Bức tranh ấy là điểm sáng của tác phẩm, chứa đựng toàn bộ thông điệp nhân văn mà nhà văn muốn gửi gắm: tình yêu thương có sức mạnh cảm hóa, giúp con người vượt qua giới hạn của cái tôi ích kỷ để tìm lại sự trong sáng trong tâm hồn.
III. KẾT BÀI
“Khi ta biết nhận ra lỗi lầm, cũng là lúc ta trở nên tốt đẹp hơn trong mắt người khác – và trong chính trái tim mình.”
Phân Tích Nhân Vật Người Anh (Nhân Vật "Tôi") Trong Truyện Ngắn - "Bức Tranh Của Em Gái Tôi" - Tạ Duy Anh. Chương trình Ngữ Văn lớp 6, tập 1
Soạn bài: Thiên Di
.jpg)
.jpg)
Nhận xét
Đăng nhận xét