Phân tích nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân
Phân tích nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân
1. Mở bài
Trong văn học hiện đại Việt Nam, Kim Lân được biết đến như một cây bút gắn bó sâu sắc với hình ảnh người nông dân và nông thôn Việt Nam. Các tác phẩm của ông thường xuất phát từ những gì giản dị nhất trong đời sống, nhưng qua đó lại toát lên những giá trị nhân văn sâu xa. Truyện ngắn Làng (1948) là một trong những sáng tác tiêu biểu của ông, phản ánh tình yêu quê hương, đất nước và lòng trung thành với cách mạng của người nông dân trong kháng chiến chống Pháp. Nhân vật trung tâm – ông Hai – hiện lên vừa quen thuộc, mộc mạc, vừa cảm động, sâu sắc, tiêu biểu cho người nông dân mới trong thời đại cách mạng.
2. Thân bài
a. Tình yêu làng sâu nặng
Ông Hai là một nông dân hiền lành, chất phác, suốt đời gắn bó với mảnh đất Chợ Dầu. Phải rời làng đi tản cư, ông luôn nhớ nhung khôn nguôi, lúc nào cũng đau đáu hướng về quê.
-
Ở nơi tản cư, ông thường tìm cách kể, khoe với mọi người về làng mình: nào là con đường lát đá, nào là cái phòng thông tin, nào là cảnh dân làng hăng hái đào hầm, đắp ụ…
-
Lời khoe ấy có phần vụng về, nhưng chất chứa trong đó là cả một niềm hãnh diện chân thành, là tình yêu sâu nặng của người nông dân với quê hương.→ Tình yêu làng của ông Hai là tình cảm thiêng liêng, trong sáng, xuất phát từ gốc rễ cuộc đời lao động của ông.
b. Bi kịch khi nghe tin làng theo Tây
Một tình huống đặc biệt đã đẩy ông Hai vào nỗi dằn vặt khôn cùng: tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc.
-
Nghe tin, ông chết lặng: cổ nghẹn lại, da mặt tê rân rân, chân tay rụng rời.
-
Về đến nhà, ông nằm vật ra giường, nước mắt cứ trào ra. Trong ông, niềm tự hào bao năm bỗng chốc biến thành nỗi nhục nhã ê chề.
-
Ông không dám ra ngoài, không dám gặp gỡ ai. Bị bọn trẻ con trêu “Việt gian!”, ông thấy mình xấu hổ, tủi nhục đến tận xương tủy.
→ Bi kịch ấy thể hiện rõ sự gắn bó máu thịt giữa ông và quê hương: yêu làng bao nhiêu thì càng đau khổ bấy nhiêu khi làng bị mang tiếng phản bội.
c. Cuộc đấu tranh nội tâm – tình yêu nước lớn hơn tình yêu làng
Trong những ngày dằn vặt, ông Hai luôn tự hỏi: nếu làng theo giặc thì mình sẽ thế nào?
-
Ông thương làng, nhưng lòng trung thành với cách mạng, với cụ Hồ lại thiêng liêng hơn cả.
-
Khi tâm sự với con út, ông đã khẳng định dứt khoát:
“Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù.”
-
Câu nói mộc mạc nhưng đầy ý nghĩa ấy cho thấy một bước trưởng thành lớn lao trong nhận thức: tình yêu làng phải đặt trong tình yêu nước, không thể đi ngược lại lợi ích dân tộc.
→ Ông Hai đã vượt lên tình cảm cá nhân để hòa mình vào tình cảm chung của đất nước. Đây chính là phẩm chất tiêu biểu của người nông dân mới trong kháng chiến.
d. Niềm vui vỡ òa khi nghe tin cải chính
May mắn thay, cuối cùng ông Hai nghe được tin cải chính: làng Chợ Dầu không theo Tây, lời đồn trước đó chỉ là bịa đặt.
-
Ông vui mừng khôn xiết, như được trút bỏ gánh nặng nghìn cân.
-
Ông chạy khắp nơi loan báo, gương mặt rạng rỡ, giọng nói hãnh diện.
-
Tâm trạng từ nhục nhã, đau khổ chuyển sang hạnh phúc tràn đầy, thể hiện tình yêu quê hương hòa quyện trong tình yêu nước.
e. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
-
Kim Lân đã tạo ra một tình huống truyện độc đáo (tin đồn làng theo giặc) để thử thách nhân vật, từ đó làm nổi bật tâm lý và phẩm chất.
-
Ông Hai được khắc họa chân thực qua những chi tiết đời thường: khoe làng, trò chuyện với con, khóc, vui mừng, xấu hổ… → tất cả đều rất tự nhiên, sinh động.
-
Nghệ thuật miêu tả tâm lý tinh tế, giàu sức gợi cảm đã làm cho nhân vật có chiều sâu nội tâm.
-
Ngôn ngữ giản dị, đậm chất nông thôn, phù hợp với tính cách người nông dân.
3. Kết bài
Qua nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng, Kim Lân đã khắc họa thành công hình tượng người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp: chất phác, hiền hậu, giàu tình yêu quê hương, và quan trọng hơn, biết đặt tình yêu làng trong tình yêu nước, biết gắn bó với vận mệnh dân tộc và cách mạng. Nhân vật ông Hai không chỉ là một cá nhân cụ thể, mà còn là biểu tượng cho bước trưởng thành tư tưởng của cả một lớp người trong thời đại mới. Với nhân vật này, Kim Lân đã góp phần làm sáng ngời vẻ đẹp tâm hồn nông dân Việt Nam – một vẻ đẹp mộc mạc nhưng giàu sức sống, bền bỉ và kiên cường.
Phân tích nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân. Chương trình Ngữ Văn Lớp 11, tập 1.
Soạn bài: Thiên Di

Nhận xét
Đăng nhận xét