Phân tích tâm trạng của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Con chó xấu xí của Kim Lân

1. Mở đầu

Trong nền văn học hiện đại Việt Nam, Kim Lân là cây bút quen thuộc với những trang viết dung dị, giàu chất nông thôn, gắn bó tha thiết với cuộc sống của người dân lao động. Nếu Làng phản ánh tâm trạng người nông dân trong Cách mạng, Vợ nhặt khắc họa cảnh nghèo đói và khát vọng sống, thì Con chó xấu xí lại mang đến một màu sắc khác: nhẹ nhàng, thấm đẫm tình người qua hình ảnh một con vật gần gũi. Tác phẩm được kể bằng ngôi thứ nhất, qua lời xưng “tôi”, khiến câu chuyện mang tính chất hồi ức, tâm sự và đầy chân thành. Trong đó, tâm trạng của nhân vật “tôi” chính là yếu tố nổi bật, dẫn dắt cảm xúc người đọc từ sự ngạc nhiên, thương cảm đến tình yêu thương sâu sắc.

2. Tâm trạng của nhân vật “tôi” trước ngoại hình xấu xí của con chó

Khi con chó xuất hiện, ấn tượng đầu tiên đối với “tôi” là sự khác biệt, thậm chí có phần khó chấp nhận: lông lá bẩn thỉu, dáng đi vụng về, hình dáng chẳng đẹp đẽ chút nào. Người ngoài nhìn vào thường chê bai, thậm chí đặt cho nó những cái tên tồi tệ. Trong bối cảnh ấy, tâm trạng “tôi” xen lẫn nhiều cảm xúc:

Thoáng chút ngạc nhiên và mặc cảm: vì so với những con chó đẹp, con chó này quả thật xấu hơn hẳn.
Một chút buồn và thương cảm: khi thấy nó bị coi thường, bị đẩy ra ngoài lề.

Chính cái nhìn khác biệt ấy mở ra bước ngoặt trong tình cảm của “tôi”. Nếu người khác chỉ dừng lại ở sự chê bai, thì “tôi” lại bắt đầu nhìn sâu vào bản chất bên trong của nó.

3. Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi nhận ra phẩm chất đáng quý của con chó

Qua thời gian chung sống, “tôi” dần phát hiện con chó có những đức tính hiếm có:

Nó trung thành, luôn quấn quýt bên chủ.
Nó khôn ngoan, hiểu ý, biết chia sẻ với con người.
Nó hiền lành, âm thầm gắn bó và bảo vệ gia đình.

Những biểu hiện ấy khiến tâm trạng của “tôi” thay đổi: từ thương hại chuyển sang khâm phục, cảm mến và yêu thương. Nhân vật “tôi” nhận ra rằng, giá trị của một con vật không nằm ở hình thức bên ngoài, mà ở tấm lòng, ở sự trung kiên và gắn bó thủy chung.

4. Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong quá trình gắn bó với con chó

Theo dòng thời gian, tình cảm của “tôi” với con chó ngày càng sâu nặng. Nó trở thành một phần trong cuộc sống của gia đình, gắn liền với nhiều kỷ niệm. Tâm trạng “tôi” vì thế cũng có những sắc thái:

Yên tâm và tin cậy: khi con chó canh giữ nhà cửa, bảo vệ những người thân yêu.
Ấm áp và gần gũi: mỗi khi con chó quấn quýt, biểu lộ sự gắn bó trung thành.
Tự hào và trân trọng: vì dẫu nó xấu xí, nó lại sở hữu một tâm hồn đẹp.

Có thể nói, tâm trạng của nhân vật “tôi” chính là hành trình đi từ cái nhìn bề ngoài đến sự thấu hiểu bản chất bên trong – từ thương hại đến yêu thương thực sự.

5. Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi nhớ lại con chó

Câu chuyện được kể lại bằng giọng hồi ức, cho thấy con chó đã không còn nữa. Trong ký ức, “tôi” vẫn day dứt và xúc động khi nhớ về nó. Những kỷ niệm với con chó gợi trong lòng “tôi” một tình cảm khó quên:

Xót xa và thương nhớ: vì sự gắn bó nay chỉ còn là kỷ niệm.
Biết ơn và trân trọng: bởi con chó đã để lại cho “tôi” bài học sâu sắc về tình yêu thương và lòng trung thành.

Ở đây, tâm trạng của nhân vật “tôi” đạt đến độ chín của sự chiêm nghiệm: từ một trải nghiệm đời thường, “tôi” rút ra triết lý nhân sinh – cái đẹp đích thực không nằm ở dáng vẻ, mà ở tình nghĩa và sự gắn bó chân thành.

6. Đánh giá chung

Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong Con chó xấu xí chính là linh hồn của tác phẩm. Nó phản ánh:

Tấm lòng nhân hậu: biết trân trọng một sinh linh nhỏ bé, xấu xí.
Cái nhìn sâu sắc: vượt qua hình thức bên ngoài để khám phá phẩm chất bên trong.
Tình yêu thương chân thành: coi con vật như một người bạn, một thành viên trong gia đình.

Qua đó, người đọc không chỉ cảm nhận được tình cảm cá nhân của nhân vật “tôi”, mà còn thấy rõ phong cách nhân văn, giàu tình thương yêu của Kim Lân.

7. Kết luận

Bằng giọng văn giản dị, tha thiết, Kim Lân đã khắc họa thành công tâm trạng của nhân vật “tôi” trong Con chó xấu xí. Đó là một hành trình cảm xúc đầy nhân văn: từ ngạc nhiên, thương cảm đến thấu hiểu, yêu thương, rồi thương nhớ khôn nguôi. Qua nhân vật “tôi”, tác phẩm gửi đến người đọc một bài học sâu sắc: đừng vội đánh giá con người hay sự vật qua vẻ ngoài; hãy nhìn vào bản chất, bởi trong những gì xấu xí, nhỏ bé vẫn có thể tỏa sáng vẻ đẹp chân thành, cao quý.

Phân tích tâm trạng của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Con chó xấu xí của Kim Lân. Chương trình Ngữ Văn lớp 11, Tập 1

Soạn bài: Thiên Di

Tìm kiếm Blog này

Mentorazone